ગુરુગ્રામ: આ મહિનાની શરૂઆતમાં શરૂ થયેલી એક મહિનાની ઇ-વેસ્ટ કલેક્શન ડ્રાઇવ સેક્ટર 14 અને 17માં ચાલી રહી છે અને વિવિધ કલેક્શન સેન્ટરો પર ઇ-વેસ્ટ કલેક્શન બોક્સ મૂકવામાં આવ્યા છે.
મેનેજમેન્ટ ડેવલપમેન્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (MDI) ના ફેકલ્ટી સભ્યોના જૂથ, Mandevian Teachers Association (MANDETA), એનજીઓ Saahas સાથે ભાગીદારીમાં, મ્યુનિસિપલ કચરો સાથે ભળતા ટાળવા માટે ઇ-કચરાને અલગ પાડવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો છે. આ કાર્યક્રમ MDI ની નજીકના વિસ્તારોમાંથી શરૂ થયો હતો અને શહેરના અન્ય ભાગોમાં ફેલાય તેવી અપેક્ષા છે.
ઈ-વેસ્ટમાં સમાવિષ્ટ વસ્તુઓ જેમ કે ઈલેક્ટ્રિકલ મેન્યુફેક્ચર રિજેક્ટ, શેલ્ફ-લાઈફ ઈલેક્ટ્રોનિક્સનો અંત અને રિપેર/રિફર્બિશ્ડ ઈલેક્ટ્રોનિક્સમાંથી કાઢી નાખવામાં આવેલા ભાગો વિશે લોકોને જાગૃત કરવા માટે કલેક્શન સેન્ટરની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. કોમ્પ્યુટર, સ્માર્ટફોન, લેપટોપ, વોશિંગ મશીન, ડ્રાયર્સ, હોમ એન્ટરટેઈનમેન્ટ અને સ્ટીરીયો સિસ્ટમ્સ, ટોસ્ટર, ઈલેક્ટ્રીક કેટલ અને માઈક્રોવેવ વગેરે જેવા ઉપકરણો “તમારા ઈ-વેસ્ટને જાણો” કેપ્શન હેઠળ પ્રદર્શિત કરવામાં આવ્યા છે.
સેન્ટ્રલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ બોર્ડ (CPCB) અનુસાર, ભારતમાં પાછલા વર્ષોમાં ઈ-વેસ્ટનું ઉત્પાદન વધ્યું છે. 2018-19માં દેશમાં 7.71 લાખ ટન ઈ-કચરો પેદા થયો હતો જે 2019-20માં 10.24 લાખ ટન પર પહોંચ્યો હતો. 22 રાજ્યોમાં 468 અધિકૃત ડિસમેન્ટલર્સ અને રિસાયકલર્સ છે, જેની પ્રોસેસિંગ ક્ષમતા 13.85 લાખ ટન ઈ-વેસ્ટ છે.
MANDETA ના સેક્રેટરી પ્રોફેસર અનિલ મિશ્રાએ જણાવ્યું હતું કે રોગચાળાના કારણે ઈ-કચરાનું ઉત્પાદન વધવાની શક્યતા છે અને હોમ કલ્ચરના કામથી ઈલેક્ટ્રોનિક સાધનોના વપરાશમાં વધારો થયો છે અને ત્યારબાદ ઈ-વેસ્ટ.
“ઇ-કચરો સળગવા પર લીડ જેવા હાનિકારક રસાયણો છોડે છે અને જ્યારે રસાયણો ભૂગર્ભજળમાં જાય છે, ત્યારે તે જમીન, પાણી અને જમીનને અસર કરે છે. ઇ-વેસ્ટમાં સોનું, ચાંદી, તાંબુ, એલ્યુમિનિયમ જેવી ધાતુઓ તેમજ પ્લાસ્ટિક અને કાચ જેવા અન્ય ઘટકો પણ હોય છે. જ્યારે રિસાયકલર્સ અને ડિસમેંટલર્સ દ્વારા પ્રક્રિયા કરવામાં આવે છે, ત્યારે આને અસરકારક રીતે પુનઃપ્રાપ્ત કરી શકાય છે,” MANDETAના વાઇસ-પ્રેસિડેન્ટ પ્રોફેસર મધુશ્રીએ સમજાવ્યું.
ઇ-વેસ્ટ નિયમો 2016 એ જથ્થાબંધ વપરાશકારો, ઉત્પાદકો અને ઉત્પાદકોને તેમના ઇ-કચરાને રિસાઇકલ કરવાનું ફરજિયાત કર્યું છે. જોકે, નાગરિકોએ બદલામાં નજીવી કિંમત મેળવવા માટે સ્થાનિક જંક ડીલરોને તેમનો ઈ-વેસ્ટ ફેંકવાનું અથવા વેચવાનું ચાલુ રાખ્યું. આ વધતા મુદ્દાને ઉકેલવા માટે, સાહસ એનજીઓએ દિલ્હી એનસીઆરમાં ઈ-સર્કુલર પ્રોગ્રામ શરૂ કર્યો અને ગુરુગ્રામ.
કાર્યક્રમનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય શાળાઓ, યુનિવર્સિટીઓ અને રહેણાંક વિસ્તારો તેમજ રેડિયો અને સોશિયલ મીડિયા જેવા પ્લેટફોર્મ દ્વારા જાગૃતિ લાવવાનો છે.
ફેસબુકTwitterઇન્સ્ટાગ્રામKOO એપ્લિકેશનયુટ્યુબ