સ્પીકિંગ ટ્રી સાથેની એક વિશિષ્ટ મુલાકાતમાં, પ્રખ્યાત બાળ મનોવિજ્ઞાની ડૉ. મનપ્રીત કૌરે આ દિવસોમાં બાળકોમાં પ્રવર્તતા ગુસ્સા અને આક્રમકતા વિશે વાત કરી. તેણીએ સમજાવ્યું કે ગુસ્સો એ સૌથી સામાન્ય લાગણીઓમાંની એક છે જે બાળક અનુભવે છે અને માતાપિતાએ તેમની ચીડિયાપણું પાછળના કારણો શોધવાની જરૂર છે. વધુમાં, તેણી કહે છે કે જ્યારે બાળકોમાં ગુસ્સાના મુદ્દાઓને નિયંત્રિત કરવા અને સમજવાની વાત આવે છે ત્યારે પર્યાવરણ પણ સર્વસંમત ભૂમિકા ભજવે છે.
ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ, માતાપિતાએ પોતાને અને તેમની વાલીપણાની શૈલીને સમજવી જરૂરી છે.
બાળકની માનસિકતા પર સમાજનો પ્રભાવ
વિડીયોમાં ડો. મનપ્રીત કૌર બાળકોમાં ઝીણવટપૂર્વક નિરીક્ષણ કરવાની શક્તિ કેવી રીતે હોય છે તે વિશે વાત કરે છે; અને તેઓ તેમની આસપાસના લોકોની વર્તણૂક શૈલીને કેવી રીતે અનુકૂલિત કરે છે. તેઓ તેમના માતા-પિતા, તેમના મિત્રો અથવા તો ટેલિવિઝન અથવા સોશિયલ સાઇટ્સ પર જે વસ્તુઓ જુએ છે તેનાથી દૂર થઈ જાય છે. ડૉક્ટરના મતે, માતાપિતા તેમના બાળકના સર્વાંગી વિકાસ અને વૃદ્ધિ માટે જવાબદાર છે; તેઓએ તેમના બાળકની સામે સાવચેતીપૂર્વક અને શુદ્ધ રીતે વાતચીત કરવાની ખાતરી કરવી જોઈએ. માતાપિતાએ તેમના ગુસ્સા પાછળના કારણોને શોધવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ, આ આક્રમકતાનો સામનો કરવાની એક તાર્કિક રીત છે, ડૉક્ટરે કહ્યું.
તમારા બાળક સાથે બંધન ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે
ડૉ. કૌર દ્વારા આપવામાં આવેલી સલાહ મુજબ, માતા-પિતા માટે તેમના બાળકોને સમજવા માટે તેમની સાથે જોડાવું જરૂરી છે. બાળકો સાથે વાતચીત અને દલીલોનું નિરાકરણ ખૂબ અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે.
તમારી પૃષ્ઠભૂમિને ધ્યાનમાં રાખીને બાળકો જે માંગણીઓ કરે છે તેને હંમેશા તર્કસંગત બનાવો, અમાન્ય દુન્યવી માંગણીઓ પૂરી કરવાથી બચો.
જો કોઈ બાળક તેની માંગણીઓ પૂરી કરવા માટે આક્રમકતાનો માધ્યમ તરીકે ઉપયોગ કરે તો તમારે શું કરવું જોઈએ?
ઘણીવાર બાળકો તેમની માંગણીઓનું પાલન કરવાની પદ્ધતિ તરીકે હિંસાનો આશરો લે છે, આ છોકરાઓમાં ખૂબ પ્રચલિત છે. આવી સ્થિતિમાં, ડૉ. કૌર માતાપિતાને સલાહ આપે છે કે તેઓ શારીરિક સ્નેહ અને સંભાળ દર્શાવવાનો પ્રયાસ કરે અથવા બાળકની ઇચ્છાઓ માન્ય અને સમજદાર છે કે કેમ તે સમજવા. મોટાભાગના બાળકો તેમની આસપાસ થતી ક્રિયાઓ પ્રત્યે ખૂબ જ પ્રતિભાવશીલ હોય છે, આવા કિસ્સાઓમાં તમે તમારા બાળકને તેના ગુસ્સાને શાંત કરવા માટે શ્વાસ લેવાની કસરત કરાવી શકો છો.
શું ગુસ્સો આનુવંશિક છે?
તમારા બાળકના અર્ધજાગ્રત મગજમાં તે ગુસ્સે આનુવંશિકતા હોઈ શકે છે, જો કે જો તમે તમારા ગુસ્સાને કાબૂમાં રાખવા માટે મોટા પાયે વિકાસ લાવ્યા છો, તો તમારા બાળકને ક્રોધની સીધી અસર નહીં થાય, ડૉક્ટરે જણાવ્યું.
તમારા બાળકનો ગુસ્સો ક્યાં વાળવો?
મનોવૈજ્ઞાનિકની સલાહ મુજબ, તમારા બાળકનું ધ્યાન દોરવા માટે રમકડાં એ શ્રેષ્ઠ માધ્યમ છે. સોફ્ટ બોલ્સ, ફિજેટ સ્પિનર્સ અને ઇન્ફિનિટી ક્વેસ એ અસરકારક સાધનો છે જેનો ઉપયોગ આ પ્રક્રિયાને સફળતાપૂર્વક કરવા માટે કરી શકાય છે. આપણા મગજનો વિકાસ આપણા આદિકાળમાં થાય છે, તેથી આપણા બાળકના જીવનના પ્રારંભિક તબક્કામાં તેના ગુસ્સાની સમસ્યાઓનો સામનો કરવો આપણા માટે જરૂરી છે.
નિષ્ક્રિય બેસવું પણ કેટલાક બાળકો માટે ફાયદાકારક હોઈ શકે છે કારણ કે તે તેમની વિચારવાની પ્રક્રિયાને આરામ આપે છે.
જો તમારું બાળક અન્ય બાળકો સાથે હિંસક બને છે, તો તમે શું કરી શકો?
ડૉ. મનપ્રીત કૌરે હિંસા સંબંધિત સમસ્યાઓના ઉકેલ માટે તમારા બાળકને તેના જીવનના પ્રથમ 6 મહિનામાં વાંચનના ખ્યાલ સાથે પરિચય કરાવવાની પદ્ધતિ શેર કરી. બાળકને યાદ રાખવાની આદત પડે છે, અને તે તેના જ્ઞાનને પણ સમૃદ્ધ બનાવે છે. પુસ્તકો એ મનોરંજનનું સેન્સર્ડ સ્વરૂપ હોવાથી તમારું બાળક કઈ સામગ્રીનો વપરાશ કરે છે તેના પર તમે નજર રાખી શકો છો. તે ઉપરાંત, બાળકને તમારો દૃષ્ટિકોણ સમજવાની તમારી પદ્ધતિઓ પ્રત્યે અત્યંત સાવચેત રહો. ડૉક્ટર દ્વારા સમજાવ્યા મુજબ તમારા બાળકને વસ્તુઓ સમજાવતી વખતે તેની સાથે હિંસક ન થાઓ.