તેણે આ મામલે દાખલ અરજીઓ અને હસ્તક્ષેપ અરજીઓ પર કેન્દ્રને નોટિસ પણ જારી કરી હતી.
નવી દિલ્હી:
સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવારે ત્રણ ન્યાયાધીશોની બેંચ સમક્ષ, પૂજાના સ્થળો (વિશેષ જોગવાઈઓ) અધિનિયમ 1991ના અમુક વિભાગોની બંધારણીય માન્યતાને પડકારતી અરજીઓની સુનાવણી માટે પોસ્ટ કરી હતી.
ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ યુયુ લલિતની આગેવાની હેઠળની બેંચે કેન્દ્રને બે અઠવાડિયામાં અરજીઓ પર તેનો જવાબ દાખલ કરવા પણ કહ્યું હતું. તેમાં નોંધ્યું છે કે કેન્દ્ર સરકારે ગયા વર્ષે નોટિસ જારી કરવામાં આવેલી અરજીઓ પર હજુ સુધી કોઈ જવાબ આપ્યો નથી.
તેણે અરજદારોને પૂજાના સ્થળોના કાયદાને પડકારતી મુખ્ય અરજીઓમાં હસ્તક્ષેપ કરવાની પણ મંજૂરી આપી હતી અને પાંચ પાનાથી વધુ નહીં માટે લેખિત સબમિશન ફાઇલ કરી શકે છે.
તેણે આ બાબતે દાખલ કરાયેલી કેટલીક અરજીઓ અને હસ્તક્ષેપ અરજીઓ પર કેન્દ્રને નોટિસ પણ જારી કરી હતી.
આ મામલાની સુનાવણી 11 ઑક્ટોબરના રોજ મુલતવી રાખતા કહ્યું કે આ દરમિયાન તમામ પક્ષકારોને દલીલો પૂર્ણ કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે.
અગાઉ, સર્વોચ્ચ અદાલતે અધિનિયમને પડકારતા અરજદારોને આ જ મુદ્દા પર પહેલેથી જ પડતર અરજીઓમાં હસ્તક્ષેપ અરજી દાખલ કરવાની સ્વતંત્રતા આપી હતી.
અરજીમાં પૂજાના સ્થળોના કાયદાને પડકારવામાં આવ્યો હતો કે આ કાયદો હિંદુઓ, જૈનો, બૌદ્ધો અને શીખોના અધિકારો છીનવી લે છે અને આક્રમણકારો દ્વારા નાશ પામેલા તેમના ‘પૂજાના સ્થળો અને તીર્થસ્થાનો’ને પુનઃસ્થાપિત કરે છે.
કાશી રાજવી પરિવારની પુત્રી, મહારાજા કુમારી કૃષ્ણ પ્રિયા; ભાજપના નેતા સુબ્રમણ્યમ સ્વામી; ચિંતામણિ માલવિયા, ભૂતપૂર્વ સંસદ સભ્ય; અનિલ કબોત્રા, એક નિવૃત્ત લશ્કરી અધિકારી; એડવોકેટ ચંદ્ર શેખર; રુદ્ર વિક્રમ સિંહ, વારાણસીના રહેવાસી; સ્વામી જીતેન્દ્રનંદ સરસ્વતી, એક ધાર્મિક નેતા; મથુરાના રહેવાસી દેવકીનંદન ઠાકુર અને અન્ય એક ધાર્મિક ગુરુએ 1991ના કાયદા વિરુદ્ધ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી છે.
એડવોકેટ અશ્વિની ઉપાધ્યાયની અરજી અને કાયદાને પડકારતી અન્ય એક અરજી પર સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્રને નોટિસ પાઠવી હતી.
જમીયત ઉલમા-એ-હિંદે પણ એક હિંદુ અરજદાર દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીઓને પડકારતી સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી હતી જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે આ કાયદા સામેની અરજીઓનું મનોરંજન કરવાથી ભારતભરની અસંખ્ય મસ્જિદો સામેના મુકદ્દમાના દ્વાર ખુલશે.
એક અરજીમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે, “અધિનિયમ ભગવાન રામના જન્મસ્થળને બાકાત રાખે છે પરંતુ તેમાં ભગવાન કૃષ્ણના જન્મસ્થળનો સમાવેશ થાય છે, જોકે બંને ભગવાન વિષ્ણુના અવતાર છે, સર્જક અને સમગ્ર વિશ્વમાં સમાન રીતે પૂજાય છે.”
અરજીમાં વધુમાં જણાવાયું હતું કે આ કાયદો ભારતીય બંધારણની કલમ 26 હેઠળ બાંયધરી આપેલ પૂજા સ્થાનો અને તીર્થસ્થાનોને પુનઃસ્થાપિત કરવા, તેનું સંચાલન, જાળવણી અને સંચાલન કરવાના હિંદુઓ, જૈનો, બૌદ્ધો અને શીખોના અધિકારને સ્પષ્ટપણે અપરાધ કરે છે.
દાખલ કરાયેલી અરજીઓમાં પૂજાના સ્થળો (વિશેષ જોગવાઈઓ) અધિનિયમ 1991ની કલમ 2, 3, અને 4ની બંધારણીય માન્યતાને પડકારવામાં આવ્યો છે, જેમાં તેણે કહ્યું છે કે કલમ 14, 15, 21, 25, 26, 29નું ઉલ્લંઘન કરે છે અને બિનસાંપ્રદાયિકતાના સિદ્ધાંતોનું ઉલ્લંઘન કરે છે. અને કાયદાનું શાસન, જે પ્રસ્તાવના અને બંધારણની મૂળભૂત રચનાનો અભિન્ન ભાગ છે.
અરજીઓમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ અધિનિયમ ધર્મનિરપેક્ષતાના સિદ્ધાંતો અને કાયદાની કલમ 2, 3 અને 4નું ઉલ્લંઘન કરે છે અને તેણે કોર્ટમાં પહોંચવાનો અધિકાર છીનવી લીધો છે અને આ રીતે ન્યાયિક ઉપાયનો અધિકાર બંધ કરવામાં આવ્યો છે.
અધિનિયમની કલમ 3 પૂજા સ્થાનોના રૂપાંતર પર પ્રતિબંધ મૂકે છે. તે જણાવે છે કે, “કોઈપણ વ્યક્તિ કોઈપણ ધાર્મિક સંપ્રદાય અથવા તેના કોઈપણ વિભાગના કોઈપણ પૂજા સ્થળને સમાન ધાર્મિક સંપ્રદાયના અથવા કોઈ અલગ ધાર્મિક સંપ્રદાય અથવા તેના કોઈપણ વિભાગના પૂજા સ્થાનમાં રૂપાંતરિત કરશે નહીં.”
15 ઓગસ્ટ, 1947 ના રોજ અસ્તિત્વમાં છે તેમ, કોઈપણ પૂજા સ્થળના ધાર્મિક પાત્રના રૂપાંતર માટે કોઈપણ દાવો દાખલ કરવા અથવા અન્ય કોઈપણ કાનૂની કાર્યવાહી શરૂ કરવા કલમ 4 બાર્સ.
પૂજાના સ્થળો અધિનિયમ 1991 ઘણા કારણોસર રદબાતલ અને ગેરબંધારણીય છે, અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, તે હિંદુઓ, જૈનો, બૌદ્ધો અને શીખોના પ્રાર્થના, ઉપદેશ, અભ્યાસ અને ધર્મને આગળ વધારવાના અધિકારનું ઉલ્લંઘન કરે છે (કલમ 25), અરજીઓમાં કહેવામાં આવ્યું છે. .
આ કાયદો હિંદુઓ, જૈનો, બૌદ્ધો અને શીખોના પૂજા સ્થાનો અને તીર્થસ્થાનોની જાળવણી અને સંચાલનના અધિકારોનું ઉલ્લંઘન કરે છે (કલમ 26), અરજીઓમાં ઉમેર્યું હતું.
આ કાયદો હિંદુઓ, જૈનો, બૌદ્ધો અને શીખોને દેવતા (અન્ય સમુદાયો દ્વારા ગેરઉપયોગી) સાથે સંબંધિત ધાર્મિક મિલકતોની માલિકીથી વંચિત રાખે છે. તે હિંદુઓ, જૈનો, બૌદ્ધો અને શીખોના તેમના પૂજા સ્થાનો અને તીર્થસ્થાનો અને દેવતાની મિલકતો પરત લેવાનો ન્યાયિક ઉપાયનો અધિકાર પણ છીનવી લે છે, એમ અરજીમાં જણાવાયું છે.
આ કાયદો હિંદુઓ, જૈનો, બૌદ્ધો અને શીખોને સાંસ્કૃતિક વારસો (કલમ 29) સાથે જોડાયેલા તેમના પૂજા સ્થાનો અને તીર્થસ્થાનોને પાછા લેવાથી વંચિત કરે છે અને તે તેમને પૂજા સ્થાનો અને તીર્થસ્થાનોનો કબજો પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે પણ પ્રતિબંધિત કરે છે પરંતુ મુસ્લિમોને તેના હેઠળ દાવો કરવાની મંજૂરી આપે છે. કલમ 107, વકફ અધિનિયમ, અરજીઓમાં ઉમેર્યું.
“અધિનિયમ આક્રમણકારોના અસંસ્કારી કૃત્યોને કાયદેસર બનાવે છે. તે હિંદુ કાયદાના સિદ્ધાંતનું ઉલ્લંઘન કરે છે કે ‘વર્ષો સુધી અજાણ્યા લોકો દ્વારા આનંદ માણવામાં આવે તો પણ મંદિરની સંપત્તિ ક્યારેય ગુમાવી શકાતી નથી’ અને રાજા પણ મિલકત છીનવી શકતા નથી કારણ કે દેવતા ભગવાનનું મૂર્ત સ્વરૂપ છે અને ન્યાયિક વ્યક્તિ છે, ‘અનંત ધ કાલાતીત’નું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે અને સમયના બંધનોથી તેને મર્યાદિત કરી શકાતો નથી,” એક અરજીમાં જણાવ્યું હતું.
“તે આદરપૂર્વક રજૂ કરવામાં આવે છે કે કેન્દ્ર સરકારે 1991 ના વર્ષમાં અસ્પષ્ટ જોગવાઈ (પ્લેસીસ ઑફ વર્શીપ એક્ટ 1991) કરીને મનસ્વી અતાર્કિક પૂર્વવર્તી કટઓફ તારીખ બનાવી છે, જાહેર કર્યું છે કે પૂજા સ્થાનો અને તીર્થસ્થાનોની લાક્ષણિકતા ઓગસ્ટની જેમ જ જાળવી રાખવામાં આવશે. 15, 1947, અને અસંસ્કારી કટ્ટરપંથી આક્રમણકારો દ્વારા કરવામાં આવેલા અતિક્રમણ સામેના વિવાદના સંદર્ભમાં કોર્ટમાં કોઈ દાવો અથવા કાર્યવાહી રહેશે નહીં અને આવી કાર્યવાહી અટકાવવામાં આવશે,” પીઆઈએલમાં જણાવ્યું હતું.
(હેડલાઇન સિવાય, આ વાર્તા NDTV સ્ટાફ દ્વારા સંપાદિત કરવામાં આવી નથી અને તે સિન્ડિકેટ ફીડમાંથી પ્રકાશિત કરવામાં આવી છે.)