રશિયા સાથેના પાકિસ્તાનના સંબંધો તાજેતરના વર્ષોમાં કડવી શીત યુદ્ધની દુશ્મનાવટથી આગળ વધી ગયા છે. (ફાઇલ)
સમરકંદ:
રશિયા પાકિસ્તાનને ગેસ સપ્લાય કરી શકે છે કારણ કે જરૂરી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પહેલેથી જ ઉપલબ્ધ છે, રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુટિને ગુરુવારે ઉઝબેકિસ્તાનમાં SCO સમિટની બાજુમાં વડા પ્રધાન શેહબાઝ શરીફ સાથેની તેમની મુલાકાત દરમિયાન જણાવ્યું હતું.
વડા પ્રધાન શરીફ 15 થી 16 સપ્ટેમ્બરની બે દિવસની મુલાકાત દરમિયાન SCO ની કાઉન્સિલ ઑફ હેડ્સ ઑફ સ્ટેટ (CHS) ની વાર્ષિક બેઠકમાં હાજરી આપવા ઉઝબેકિસ્તાનમાં સમરકંદ પહોંચ્યા તેના થોડા સમય બાદ ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠક થઈ હતી.
“આ મુદ્દો રશિયાથી પાકિસ્તાનને પાઈપલાઈન ગેસ સપ્લાયનો છે, જે પણ શક્ય છે, જેનો અર્થ છે કે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો એક ભાગ પહેલેથી જ બનાવવામાં આવ્યો છે, એટલે કે રશિયા, કઝાકિસ્તાન, ઉઝબેકિસ્તાન. આપણે અફઘાન મુદ્દાને ઉકેલવો પડશે,” પુતિન દ્વારા ટાંકવામાં આવ્યું હતું. રશિયાની સરકારી TASS સમાચાર એજન્સી.
“અલબત્ત, રાજકીય સ્થિરતા સાથે જોડાયેલી સમસ્યાઓ છે, પરંતુ અફઘાન લોકો સાથેના અમારા પરસ્પર સારા સંબંધોને ધ્યાનમાં રાખીને, મને આશા છે કે આ સમસ્યાનો પણ ઉકેલ આવી શકે છે, મારો મતલબ દેશની પરિસ્થિતિ પર પાકિસ્તાનનો પ્રભાવ છે,” તેમણે ઉમેર્યું.
એકંદરે, રશિયા અને પાકિસ્તાન પાસે અન્ય ખૂબ જ રસપ્રદ અને મહત્વાકાંક્ષી પ્રોજેક્ટ્સ છે, ખાસ કરીને ઊર્જા ક્ષેત્રે, પુતિને નોંધ્યું હતું. તેમણે પાકિસ્તાની સ્ટ્રીમ પ્રોજેક્ટનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો, જે લિક્વિફાઈડ નેચરલ ગેસના પુરવઠા માટે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર બનાવવાનું સૂચન કરે છે.
રશિયા સાથેના પાકિસ્તાનના સંબંધો તાજેતરના વર્ષોમાં કડવી શીત યુદ્ધની દુશ્મનાવટથી આગળ વધી ગયા છે અને પાકિસ્તાન અને યુએસ વચ્ચેના સંબંધોમાં મંદીએ દેશને રશિયા અને ચીન તરફ આગળ ધકેલી દીધો છે.
બંને દેશો માત્ર આર્થિક સંબંધોને ગાઢ બનાવવા માટેના વિકલ્પોની શોધ કરી રહ્યા નથી, પરંતુ રશિયા પાકિસ્તાનને શસ્ત્રો વેચવા માટે પણ ઉત્સુક છે, જે ભૂતકાળમાં ભારતના વિરોધને કારણે ટાળ્યું હતું.
મોસ્કો અને ઈસ્લામાબાદ વચ્ચેના સંબંધોને વધુ ગાઢ બનાવવાના બીજા સંકેતમાં બંને દેશો 2016 થી નિયમિત સંયુક્ત સૈન્ય અભ્યાસ કરી રહ્યા છે. આ ઉપરાંત, બંને દેશો અફઘાનિસ્તાન સહિત મુખ્ય પ્રાદેશિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય મુદ્દાઓ પર પણ સમાન વિચાર ધરાવે છે.
વડા પ્રધાન શરીફે SCO બેઠકની બાજુમાં ઉઝબેકિસ્તાનના પ્રમુખ શવકત મિર્ઝિયોયેવ સાથે પણ મુલાકાત કરી હતી અને પરસ્પર હિતના મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરી હતી. આ બેઠકમાં બંને ભાઈ રાષ્ટ્રોના લાભ માટે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં પાક-ઉઝબેક સંબંધોને મજબૂત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું હતું.
તેમણે પ્રાદેશિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય મુદ્દાઓ સહિત પરસ્પર લાભદાયી દ્વિપક્ષીય સહયોગના તમામ પાસાઓને આવરી લેતા તાજિકિસ્તાનના પ્રમુખ ઈમામોલી રહેમોન સાથે પણ વ્યાપક વાટાઘાટો કરી હતી.
માહિતી પ્રધાન મરિયમ ઔરંગઝેબે જણાવ્યું હતું કે, “બંને નેતાઓ પરસ્પર લાભદાયી ભાઈચારો સંબંધોના અવકાશને મજબૂત કરવા અને વિસ્તૃત કરવા માટે સંમત થયા હતા.”
વિદેશ કાર્યાલયે જણાવ્યું હતું કે રાષ્ટ્રપતિ રહેમોને પાકિસ્તાનમાં પૂરને કારણે થયેલા માનવ જીવન અને વિનાશ પર ગહન સહાનુભૂતિ અને શોક વ્યક્ત કર્યો હતો અને અસરગ્રસ્ત લોકોના રાહત અને પુનર્વસન માટેના પ્રયાસોમાં તાજિકિસ્તાનના સંપૂર્ણ સમર્થનની ખાતરી આપી હતી.
શરીફે પાકિસ્તાનમાં પૂર પીડિતોને મદદ કરવા બદલ તાજિકિસ્તાનનો આભાર માન્યો હતો અને આબોહવા પરિવર્તનથી પ્રેરિત મોટા પ્રમાણમાં પૂરને કારણે થયેલા વિનાશની વિગતો શેર કરી હતી.
બંને નેતાઓએ બંને દેશો વચ્ચે વિશ્વસનીય અને રચનાત્મક ઉચ્ચ સ્તરીય સંપર્કો, આંતર-સંસદીય સંબંધો, સંરક્ષણ અને સુરક્ષા સંબંધોને વધુ મજબૂત કરવા પર વિશેષ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું.
પ્રધાનમંત્રીએ દ્વિપક્ષીય સંસ્થાકીય મિકેનિઝમ્સની નિયમિત બેઠકો અને ઉર્જા પ્રોજેક્ટ્સના અમલીકરણમાં પરસ્પર લાભદાયી સહકારની સ્થાપનાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે મહત્વપૂર્ણ “CASA-1000” પાવર ટ્રાન્સમિશન પ્રોજેક્ટને સમયસર પૂર્ણ કરવા માટેના પાકિસ્તાનના સંકલ્પને પણ પુનરોચ્ચાર કર્યો.
તેમણે રોડ ટ્રાન્સપોર્ટેશનના ક્ષેત્રમાં સહયોગના વિસ્તરણ પર ભાર મૂક્યો હતો અને કનેક્ટિવિટીના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે ગ્વાદર અને કરાચીથી તાજિકિસ્તાનની પહોંચની જોગવાઈને સરળ બનાવવા માટે પાકિસ્તાનની તૈયારી પર ભાર મૂક્યો હતો.
નેતાઓએ પરસ્પર હિતના પ્રાદેશિક અને વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર પણ મંતવ્યોનું આદાન-પ્રદાન કર્યું અને આ ક્ષેત્રમાં ખાસ કરીને અફઘાનિસ્તાનમાં શાંતિ, સ્થિરતા અને સુરક્ષાને મજબૂત કરવા માટે સાથે મળીને કામ કરવા સંમત થયા.
વડા પ્રધાન શરીફે ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ ઈબ્રાહિમ રાઈસી, બેલારુસિયન રાષ્ટ્રપતિ એલેક્ઝાંડર લુકાશેન્કો અને ઉઝબેકના રાષ્ટ્રપતિ શવકત મિર્જિયોયેવને પણ મળ્યા હતા.
તેમના પ્રસ્થાન પહેલા, શેહબાઝે SCO સમિટ પર તેમના મંતવ્યો શેર કરવા માટે ટ્વિટર પર લીધો હતો.
“વૈશ્વિક આર્થિક ઉથલપાથલને કારણે SCO સભ્ય દેશો વચ્ચે વધુ સહકારની જરૂરિયાત ઉભી થઈ છે,” તેમણે કહ્યું, “SCO વિઝન” વિશ્વની 40 ટકા વસ્તીની આકાંક્ષાઓનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
“પાકિસ્તાન ‘શાંઘાઈ સ્પિરિટ’ માટે તેની પ્રતિબદ્ધતાને પુનરાવર્તિત કરે છે. પરસ્પર આદર અને વિશ્વાસ સહિયારા વિકાસ અને સમૃદ્ધિનો આધાર બની શકે છે,” તેમણે કહ્યું.
“ભૌગોલિક-રાજકીય અને ભૌગોલિક-આર્થિક ક્ષેત્રોમાં ગંભીર ચિંતાજનક પરિવર્તનના સમયે SCO પાસે આગળનો માર્ગ ચાર્ટ કરવાની મોટી સંભાવના છે,” તેમણે તારણ કાઢ્યું.
વડાપ્રધાન શરીફની સાથે વિદેશ મંત્રી બિલાવલ ભુટ્ટો ઝરદારી, નાણા મંત્રી મિફતાહ ઈસ્માઈલ અને સંરક્ષણ મંત્રી ખ્વાજા આસિફ પણ છે.
જૂન 2001માં શાંઘાઈમાં શરૂ કરાયેલ, SCOમાં તેના છ સ્થાપક સભ્યો ચીન, કઝાકિસ્તાન, કિર્ગિસ્તાન, રશિયા, તાજિકિસ્તાન અને ઉઝબેકિસ્તાન સહિત આઠ પૂર્ણ સભ્યો છે. ભારત અને પાકિસ્તાન 2017માં પૂર્ણ સભ્ય તરીકે જોડાયા હતા.
(આ વાર્તા એનડીટીવી સ્ટાફ દ્વારા સંપાદિત કરવામાં આવી નથી અને તે સિન્ડિકેટ ફીડમાંથી સ્વતઃ જનરેટ કરવામાં આવી છે.)