બાંધકામ અને પર્યાવરણ: ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ દ્વારા સર્જાતા પ્રદૂષણને ઘટાડવાની રીતો

નવી દિલ્હી: બાંધકામ સ્થળ પર કામ કરવું અથવા તેની નજીક રહેવું સ્વાસ્થ્ય માટે જોખમી છે, કારણ કે તે માનવ શરીરમાં વિવિધ દૂષણો પ્રસારિત કરી શકે છે; આ દૂષણો કાયમી બીમારીનું કારણ બની શકે છે. જ્યારે કોઈપણ બાંધકામ થાય છે, ત્યારે બાંધકામની જગ્યાઓમાંથી વિવિધ પ્રકારના દૂષકો ઉત્પન્ન થાય છે, જે વિવિધ પ્રકારના પ્રદૂષણનું કારણ બને છે – વાયુ પ્રદૂષણ એ બાંધકામ સ્થળની અંદર સૌથી મોટા પ્રદૂષકોમાંનું એક છે.
એક અહેવાલ મુજબ, બાંધકામ ક્ષેત્ર હવાના પ્રદૂષણમાં 23 ટકા, આબોહવા પરિવર્તનમાં 50 ટકા, જળ પ્રદૂષણમાં 40 ટકા અને લેન્ડફિલ કચરામાં 50 ટકા ફાળો આપે છે.
ગ્રીન બિલ્ડીંગનું નિર્માણ ટકાઉપણું તરફનું એક પગલું છે. તેઓ તેમના વિકાસના દરેક તબક્કામાં પર્યાવરણીય બાબતોનો સમાવેશ કરશે. લાભો માત્ર પ્રકૃતિ માટે જ નહીં પરંતુ રિયલ એસ્ટેટમાં રોકાણ કરતા લોકો માટે પણ હશે કારણ કે તે નીચા વિકાસ અને સંચાલન ખર્ચમાં વધારો કરે છે જેમાં આરામ અને આરોગ્યની ગુણવત્તામાં વધારો થાય છે.
એવી કેટલીક બાબતો છે જે ઇકો-ફ્રેન્ડલી ઇમારતો બનાવવામાં મદદ કરે છે
1. ગ્રીન સિમેન્ટ
ગ્રીન સિમેન્ટ એ ટેક્નોલોજીકલ એડવાન્સિસનો બીજો અજાયબી છે જેણે બાંધકામ ઉદ્યોગને પરંપરાગત સિમેન્ટનો શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ આપ્યો છે. કાર્બન ડાયોક્સાઇડ ઉત્સર્જન ઘટાડવા ઉપરાંત, ગ્રીન સિમેન્ટની ઉત્પાદન પ્રક્રિયા સિમેન્ટની મજબૂતાઈ જાળવવામાં પણ મદદ કરે છે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો આ ઉત્પાદન કેલ્સાઈન્ડ માટી અને ચૂનાના ચૂનાના પત્થરથી બનેલું છે જેના પરિણામે છિદ્રાળુતામાં ઘટાડો અને યાંત્રિક શક્તિમાં વધારો થાય છે. ખર્ચમાં ઘટાડો એ અન્ય એક પરિબળ છે જે ગ્રીન સિમેન્ટને બાંધકામ ઉદ્યોગ માટે “ભવિષ્યનું ઉત્પાદન” બનાવે છે.
2. પર્યાવરણને અનુકૂળ એલિવેટર્સ
સ્માર્ટ, ઝડપી અને પર્યાવરણને અનુકૂળ એલિવેટર્સનો વધતો ઉપયોગ અંદાજિત સમયગાળા દરમિયાન ભારતીય એલિવેટર્સ અને એસ્કેલેટર્સ માર્કેટમાં વૃદ્ધિને ટેકો આપવા માટે અપેક્ષિત છે. સરકાર દ્વારા સ્માર્ટ સિટી મિશન, ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ (મેટ્રો સ્ટેશન, રેલ્વે સ્ટેશનનું અપગ્રેડેશન વગેરે) અને પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના (શહેરી) સહિતની પહેલો ઝડપી શહેરીકરણને સમર્થન આપી રહી છે જે લિફ્ટ ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપે છે. સંખ્યાબંધ કંપનીઓ ઈ-એલિવેટર્સ માટે વિચાર સાથે આવી રહી છે. ગિલકો ગ્લોબલ, સ્પેનિશ સ્થિત એલિવેટર ઉત્પાદક ઓરોના ગ્રુપના ભારતીય પ્રતિનિધિ, ઇકો-ફ્રેન્ડલી લિફ્ટ્સ સાથે આવનારા પ્રથમ લોકોમાંના એક છે. ઇકો-ફ્રેન્ડલી એલિવેટર્સ નોંધપાત્ર રીતે ઓછી ઉર્જાનો ઉપયોગ કરે છે અને તેને સ્થાપિત કરવા માટે ઘણી ઓછી બિલ્ડિંગ સ્પેસની જરૂર પડે છે અને આ રીતે ટકાઉ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના નિર્માણમાં નોંધપાત્ર ભાગ ભજવે છે.

3. કચરો ઓછો કરવો
બાંધકામની પ્રક્રિયા બગાડના વિશાળ જથ્થાના ઉત્પાદન તરફ દોરી જાય છે; દુર્ભાગ્યે, તેને ઘટાડવાનો કોઈ રસ્તો નથી. પરંતુ, કામગીરીની કાર્યક્ષમતા વધારવી, કચરો ઘટાડવામાં મદદ કરતી ટેક્નોલોજીઓ પસંદ કરવી અને બાંધકામના પુરવઠા અને સામગ્રીને ઑપ્ટિમાઇઝ કરવાથી મદદ મળે છે. ઉપરાંત, બાંધકામ ઉત્પાદનોનું યોગ્ય વિભાજન અને ફિલ્ટરેશન કરવાની જરૂર છે જેથી ઝેરી ગંદુ પાણી વોટરબોડીને પ્રદૂષિત ન કરે અથવા કચરો બિનજરૂરી રીતે લેન્ડફિલ્સમાં ન જાય.
4. ઇકોલોજીકલ સંસાધનોનું રક્ષણ કરો
કોઈપણ બાંધકામ કાર્યનો હેતુ ચોક્કસ વિસ્તારમાં પ્રાણીઓ અને દરિયાઈ જીવનને સુરક્ષિત રાખવાનો હોવો જોઈએ. અંતિમ ધ્યેય ઇકો-ફ્રેન્ડલી પ્રક્રિયાઓના પરિણામે પ્રોજેક્ટને સમયરેખામાં પૂર્ણ કરવા તરફ હોવો જોઈએ – આખરે પર્યાવરણીય અસર ઓછામાં ઓછી માત્રામાં હોય તેવો માર્ગ અપનાવો.
5. રિસાયક્લિંગ વિકલ્પોનું અન્વેષણ કરો
ઔદ્યોગિક રિસાયક્લિંગ વિકલ્પોનું અન્વેષણ સ્પષ્ટપણે લક્ષ્ય રાખવું જરૂરી છે. બિલ્ડરોએ EPAના ઔદ્યોગિક રિસાયક્લિંગ પ્રોગ્રામનું સખતપણે પાલન કરવું જોઈએ; આ પ્રોગ્રામ રિસાયક્લિંગ બાંધકામ અને કાટમાળને તોડી પાડવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે અને સંસાધનોને ઘણી હદ સુધી બચાવવામાં મદદ કરે છે.