હિમાચલ પ્રદેશ, તેની પ્રાકૃતિક સુંદરતા, બરફથી ઢંકાયેલ હિમાલય અને ઉત્કૃષ્ટ લેન્ડસ્કેપ્સ માટે જાણીતું રાજ્ય, દર વર્ષે લાખો રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. જો કે, પર્વતીય રાજ્ય હવે ભૂસ્ખલન, વાદળ ફાટવા અને અચાનક પૂરના સતત ચક્રમાં ફસાઈ ગયું છે. હિમાચલ પ્રદેશ રાજ્ય આપત્તિ વ્યવસ્થાપન યોજના અનુસાર, રાજ્યમાં તાપમાન અને વરસાદની પેટર્ન બદલાઈ રહી છે અને આના કારણે આત્યંતિક આબોહવાની ઘટનાઓની આવર્તન અને તીવ્રતા વધી છે, જેમ કે નદી અને અચાનક પૂર, હિમપ્રપાત, વાદળ ફાટવું, ભૂસ્ખલન અને જંગલમાં આગ. જમીનના ઉપરના સ્તરના ધોવાણને કારણે વારંવાર ભૂસ્ખલન થવું એ એક સમસ્યા છે. ઉપરાંત, હિમાચલમાં હાઈડ્રો પ્રોજેક્ટ્સ અને સિમેન્ટ ફેક્ટરીઓને કારણે દરિયાઈ જળચર જીવનને નુકસાન એ ગંભીર પ્રમાણની સમસ્યા છે.
હિમાચલના કિન્નૌરમાં નિગુલસારી નજીક હાઇવે પર ભૂસ્ખલનને કારણે 24 મુસાફરોને લઇ જતી બસ સહિત અનેક વાહનોના કાટમાળમાં પાંચ મહિલાઓ અને એક બે વર્ષની બાળકી સહિત ઓછામાં ઓછા 10 લોકોના મોત થયા હતા અને 60 લોકો કાટમાળ નીચે ફસાયા હોવાની આશંકા છે. જીલ્લા ઓગસ્ટ 2021 માં, હિમાચલ પ્રદેશના અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું.
પર્યાવરણવિદ અર્ના વાધવન કહે છે, “મનુષ્ય એ જીવો છે જેણે વિશ્વને પ્રદૂષિત કર્યું છે અને તેણે જ તેને બચાવવાની છે, બીજો કોઈ રસ્તો નથી,” પર્યાવરણવાદી અર્ના વાધવન કહે છે. ગઈકાલે તેણીએ પાઈનગ્રોવ શાળા, કસૌલીની મુલાકાત લીધી જેથી તેઓને માટી ધોવાણ સામે પગલાં લેવા પ્રેરિત કરી શકાય. અરણાએ બાળકોને ચેતવણી આપી હતી કે દેશની યુવા શક્તિ તરીકે જો તેઓ વનનાબૂદી સામે આપત્તિ રોકવા માટે પગલાં નહીં ભરે તો પૃથ્વીને તેના પરિણામો ભોગવવા પડશે અને તેથી તેઓ આબોહવા સંકટ માટે જવાબદાર રહેશે. તેણે યુવાનોને ભારે વરસાદને કારણે થયેલી કિન્નોર દુર્ઘટનાની યાદ અપાવી.
હિમાચલ આબોહવા પરિવર્તનની સમસ્યાઓની અવગણના કરવાની કિંમત ચૂકવી રહ્યું છે. અર્ના વાધવને હિમાચલની પાઈનગ્રોવ સ્કૂલના વિદ્યાર્થીઓને વૃક્ષારોપણ કરીને જમીનનું ધોવાણ અટકાવવાની પદ્ધતિઓથી વાકેફ કર્યા. તેણીએ તેમને વનસ્પતિ વાવવાનું મહત્વ સમજાવ્યું.
હિમાચલ પ્રદેશમાં હિમાલયનું બરફ આવરણ જે ચાર મુખ્ય નદી પ્રણાલીઓને ખવડાવે છે તે એક વર્ષમાં 18% નીચું છે, જે આબોહવા પરિવર્તન સૂચવે છે. જો હિમવર્ષા પેટર્નમાં ફેરફાર થાય છે, જેમ કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં જોવામાં આવ્યું છે, તો લાંબા ગાળાની અસરો નદીના તટપ્રદેશમાં પાણીની ઉપલબ્ધતા પર પડશે કારણ કે મોસમી બરફનું આવરણ દુર્બળ સિઝન દરમિયાન નદીના વિસર્જનમાં ફાળો આપે છે. જો આવા વધઘટનું વલણ લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહે છે, તો તે હવામાન ચક્રને અસર કરે છે, પરિણામે અનિયમિત વરસાદ, હિમવર્ષા અને ગરમી અને છેવટે પાણીની ઉપલબ્ધતા.
અગાઉ એકાદ અઠવાડિયું વરસાદ ચાલુ રહેતો હતો, પરંતુ હવે વરસાદના દિવસો ઘટી જતાં વરસાદનું જોર વધ્યું છે.
ગ્લેશિયર્સ પણ હવે ઝડપી ગતિએ પીગળી રહ્યા છે. ગ્લેશિયર્સમાંથી પાણી ભારે વરસાદ સાથે જોડાય છે, જેના કારણે આ વિસ્તારમાં અચાનક પૂર આવે છે. ગરમ પવનો વધ્યા છે જે વિશાળ ઠંડા વાદળો સાથે અથડાય છે. તેથી, વાદળ ફાટવાના સ્વરૂપમાં ભેજ ખૂબ જ નીચે આવે છે. વાદળ ફાટવાની ઘટનાઓ પછી પૂર અને ભૂસ્ખલન તરફ દોરી જાય છે જે રાજ્યમાં માળખાકીય સુવિધાઓને ભારે નુકસાન પહોંચાડે છે.”
