હૃદયના (heart) ધબકારા સામાન્ય અને અસામાન્ય બંને હોઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે વધેલા હૃદયના ધબકારા કસરતને કારણે થઈ શકે છે, પરંતુ હૃદયના ધબકારામાં અસ્પષ્ટ વધારો એ જોખમની નિશાની છે.
Image Credit source: Dainik Bhaskar
અહેવાલો અનુસાર, અભિનેત્રી દીપિકા પાદુકોણને (Deepika Padukone) અસ્વસ્થતાની ફરિયાદ બાદ સોમવારે રાત્રે મુંબઈની બ્રીચ કેન્ડી હોસ્પિટલમાં લઈ જવામાં આવી હતી. જોકે, બાદમાં તેની તબિયતમાં સુધારો થયો હતો. અભિનેત્રીએ હોસ્પિટલમાં અનેક પરીક્ષણો કરાવ્યા હતા, જેમાં લગભગ અડધો દિવસનો સમય લાગ્યો હતો. આ બીજી વખત છે જ્યારે તેને કોઈ સ્વાસ્થ્ય (Health)સમસ્યાઓ થઈ છે. અગાઉ પાદુકોણના (heart)હૃદયના ધબકારા વધી જતાં તેને હૈદરાબાદની હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવી હતી. અભિનેત્રી તે દિવસોમાં અભિનેતા પ્રભાસ સાથે આગામી ફિલ્મનું શૂટિંગ કરી રહી હતી. આ દરમિયાન, અભિનેત્રીના હૃદયના ધબકારા અસંતુલિત થતાં તેને હોસ્પિટલમાં લઈ જવામાં આવી હતી. જ્યાં તેને લગભગ અડધા દિવસ સુધી નિરીક્ષણ હેઠળ રાખવામાં આવી હતી. હેલ્થ ન્યુઝ અહીં વાંચો.
રાજધાની દિલ્હીની એપોલો હોસ્પિટલના કાર્ડિયોવાસ્ક્યુલર સર્જરી વિભાગના વરિષ્ઠ સલાહકાર ડૉ. મુકેશ ગોયલે ટીવી 9ને જણાવ્યું કે ટાકીકાર્ડિયાના કિસ્સામાં, જ્યારે પલ્સ રેટ વધે છે, એટલે કે હૃદયના ધબકારા અનિયમિત થઈ જાય છે. ડૉ. ગોયલે કહ્યું, ‘હૃદયના ધબકારા વધવા એ સામાન્ય અને અસામાન્ય બંને હોઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે, કસરત અથવા ગૂંગળામણને કારણે હૃદયના ધબકારા વધી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં પલ્સ રેટ કે હાર્ટ રેટ વધી જાય છે. અસાધારણ હૃદય લય હૃદય રોગને કારણે હોઈ શકે છે. આ કારણે હૃદયના ધબકારા વધે છે.
જો કે દીપિકા પાદુકોણની તબિયતના સંદર્ભમાં હજુ સુધી કોઈ પુષ્ટિ થઈ નથી, પરંતુ એવું કહી શકાય કે ઘણી વાર હૃદયના ધબકારા વધવા અને બેચેનીનો સંબંધ હૃદયના ધબકારા સાથે હોય છે.
ધબકારા વધવા પર હૃદય ઝડપથી ધબકે છે
ધબકારા (palpitations) વધવાની સ્થિતિમાં, હૃદય ઝડપથી ધબકે છે, ફફડાટ અથવા થમ્પ્સ. આ સ્થિતિ થોડીક સેકન્ડો, મિનિટો અથવા વધુ સમય સુધી ટકી શકે છે; અને તેના લક્ષણો ગરદન, છાતી અને ગળામાં અનુભવાય છે. જ્યારે વ્યક્તિ આરામ કરતી હોય અથવા રોજિંદા કાર્યો કરતી હોય ત્યારે પણ આ થઈ શકે છે. ડૉ. ગોયલે કહ્યું, ‘જો કોઈ કારણ વગર હૃદયના ધબકારા ઝડપથી વધી જાય તો કાર્ડિયોલોજિસ્ટની સલાહ લેવી જોઈએ, કેટલાક ટેસ્ટ કરાવવા જોઈએ અને ટાકીકાર્ડિયાનું કારણ શોધવું જોઈએ. મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં સામાન્ય ટાકીકાર્ડિયાથી કોઈ ભય નથી.
સામાન્ય અને અસાધારણ ટાકીકાર્ડિયા વચ્ચેના તફાવતને સમજાવતા, ડૉ. ગોયલે કહ્યું, “જો કોઈ વ્યક્તિએ હમણાં જ કસરત કરી હોય અને હૃદય 15-20 મિનિટમાં સામાન્ય થઈ જાય, તો તે સામાન્ય ટાકીકાર્ડિયા છે. પરંતુ જો હૃદયના ધબકારા બિનજરૂરી રીતે વધી જાય તો તે ખતરનાક બની શકે છે. હૃદયના ધબકારાનો સીધો સંબંધ હાર્ટ એટેક સાથે નથી કારણ કે તે હૃદયને લોહી પહોંચાડતી કોરોનરી ધમનીમાં અવરોધને કારણે થાય છે.
હાર્ટ બ્લોકેજ એ કારણ નથી
ડો. ગોયલે કહ્યું, હૃદયમાં અવરોધ હંમેશા ધબકારાથી થતો નથી; તે હૃદયની રક્ત પ્રવાહ પ્રણાલીમાં વિક્ષેપને કારણે થાય છે. જો કે, હાર્ટ એટેકના લક્ષણ તરીકે ટાકીકાર્ડિયાને સંપૂર્ણપણે નકારી શકાય નહીં.
જો કે, બ્રિટિશ હાર્ટ ફાઉન્ડેશન અનુસાર, કાર્ડિયોમાયોપથી, હાર્ટ એટેક, હાર્ટ ફેલ્યોર, એરિથમિયા અથવા અનિયમિત ધબકારા, હાર્ટ વાલ્વની ખામી અને જન્મજાત હૃદયના રોગો જેવી હાનિકારક પરિસ્થિતિઓને કારણે ધબકારા ઝડપી અથવા ધીમા હોઈ શકે છે.
તે જ સમયે, મેયો ક્લિનિક જણાવે છે કે તાણ, ડ્રગનો દુરુપયોગ, ગર્ભાવસ્થા, ગભરાટના હુમલા, ચિંતા અને હાઈપરથાઈરોઈડિઝમ અન્ય કારણોને લીધે પણ ધબકારા વધવાની શક્યતા છે.