કારતક માસના શુક્લ પક્ષની બીજી તારીખે ઉજવાતો ભાઈ બીજ(Bhai Bij)નો તહેવાર ક્યારે ઉજવવો અને ભાઈને તિલક લગાડવાનો શુભ સમય કયો છે તે જાણવા માટે આ લેખ ચોક્કસ વાંચો.
ભાઈબીજ 2022: આજે બપોર સુધી ભાઈબીજની ઉજવણી કરો (પ્રતિકાત્મક તસવીર)
Bhai Bij 2022: સનાતન પરંપરામાં, ભાઈ બીજ મહાપર્વ(Bhai BIj 2022), જે ભાઈ અને બહેન વચ્ચેના પ્રેમ અને સ્નેહનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે, તે દિવાળી(Diwali Festival)ના તહેવારના બીજા દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ પવિત્ર તહેવાર દર વર્ષે કારતક માસના શુક્લ પક્ષના બીજા દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે બહેનો દ્વારા તેમના ભાઈઓને શુભ મુહૂર્તમાં લગાવવામાં આવતી રસી તેમને વર્ષભર ભગવાન યમના ભયથી મુક્ત રાખીને સુખ અને સૌભાગ્ય આપે છે. ભાઈના લાંબા આયુષ્ય માટે ઉજવાતો આ પવિત્ર તહેવાર ક્યારે અને કયા સમયે ઉજવવો જોઈએ? અને શું છે તેની સાથે સંકળાયેલા નિયમો વગેરે જાણવા માટે આ લેખ વાંચવો જરૂરી છે.
ભાઈ બીજ પર તિલક કરવાનો શુભ સમય
પંચાંગ અનુસાર, કાર્તિક મહિનાના શુક્લ પક્ષની દ્વિતિયા, 26 ઓક્ટોબર, 2022, ગુરુવારે બપોરે 02:42 વાગ્યાથી શરૂ થશે અને રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હીના સમય અનુસાર, 27 ઓક્ટોબર 2022ના રાત્રે 12:45 વાગ્યા સુધી ચાલુ રહેશે. જાણીતા જ્યોતિષી અને ધર્મ-કર્મના જાણકાર પં. રામ ગણેશ મિશ્રા અનુસાર, સનાતન પરંપરામાં કોઈપણ તહેવારની ઉજવણી માટે હંમેશા ઉદયા તિથિને પ્રાધાન્ય આપવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, આ વર્ષે 27 ઓક્ટોબર, 2022 ના રોજ ઉજવણી કરવી શ્રેષ્ઠ રહેશે.
26 ઓક્ટોબર 2022 ના રોજ ટીકાનો શુભ સમય
બપોરે 01:12 થી 03:27 સુધી
27 ઓક્ટોબર 2022 ના રોજ ટીકાનો શુભ સમય
અભિજીત મુહૂર્તમાં સવારે 11:42 થી 12:27 સુધી
સર્વાર્થ સિદ્ધ યોગમાં બપોરે 12:11 થી 12:45 સુધી
ભાઈબીજ સાથે સંકળાયેલી પૌરાણિક કથા
ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર, યમરાજ અને યમુનાજીનો જન્મ ભગવાન સૂર્યની પત્ની છાયાથી થયો હતો. યમુનાજીને તેના ભાઈ યમ પ્રત્યે ખૂબ જ પ્રેમ હતો અને તે ઘણીવાર તેને પોતાના ઘરે ભોજન કરાવવા માટે બોલાવતી હતી, પરંતુ યમદેવતા પોતાના કામમાં વ્યસ્ત હોવાને કારણે તેમના સુધી પહોંચી શકતા ન હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે એકવાર જ્યારે યમુનાજીએ યમરાજને તેમના ઘરે આવવા માટે ખૂબ વિનંતી કરી, ત્યારે તેમણે પણ વિચાર્યું કે બધાના જીવ ગુમાવવાથી કોઈ તેમને આમંત્રણ નથી આપતું, આવી સ્થિતિમાં જ્યારે બહેન આટલા પ્રેમથી બોલાવે છે, તો પછી શા માટે? તેની વિનંતી સ્વીકારો અને ભોજન પર જાઓ.
આ પછી, ભગવાન યમે નરકથી પીડિત આત્માઓને મુક્ત કર્યા અને જ્યારે તેઓ તેમની બહેન પાસે પહોંચ્યા, ત્યારે યમુનાજી ખૂબ જ ખુશ થયા. જે દિવસે યમ યમુનાના ઘરે પહોંચ્યા તે દિવસે કારતક માસની શુક્લ પક્ષની બીજી તિથિ હતી. આ પછી યમુનાજીએ દેવતા યમનું તિલકથી સ્વાગત કર્યું અને તેમને ભોજન કરાવ્યું. આ સાથે જ યમે વરદાન માંગ્યું કે જે બહેન કારતક માસના શુક્લ પક્ષની બીજી તિથિએ પોતાના ભાઈને ઘરે બોલાવીને રસી પીવડાવીને ખવડાવશે તો તેના ભાઈને યમનો ભય ન રહે. પછી યમરાજ યમુનાને ભેટ આપીને, ‘તતસ્તુ’ કહીને યમલોક પાછા ગયા.
ભાઈ દૂજના તહેવાર સાથે જોડાયેલી એક માન્યતા છે કે આ દિવસે જો કોઈ ભાઈ તેની બહેન સાથે યમુનામાં સ્નાન કરે છે તો તેમની વચ્ચે પ્રેમ અને સ્નેહ બની રહે છે અને ભાઈને આખા વર્ષ દરમિયાન યમદેવતાનો કોઈ ડર નથી રહેતો. ભાઈ દૂજના દિવસે સાંજે ઘરના મુખ્ય દ્વાર પર યમના નામનો ચારમુખી દીવો પણ રાખવામાં આવે છે.
ભાઈ બીજ પર ન કરો આ 7 ભૂલ
- હંમેશા તમારા ભાઈને ભાઈ બીજના શુભ સમયે જ તિલક કરવાનું રાખો અને રાહુકાળ દરમિયાન તિલક ન કરવું જોઈએ.
- ભાઈ-બીજના દિવસે બહેનો અને ભાઈઓએ કાળા કપડાં પહેરવાનું ટાળવું જોઈએ.
- બહેનોએ તેમના ભાઈને તિલક કરતા પહેલા ભોજન લેવું જોઈએ નહીં.
- ભાઈએ હંમેશા ઉત્તર કે પૂર્વ દિશા તરફ મુખ રાખીને તિલક કરાવવું જોઈએ. દક્ષિણ તરફ મુખ રાખીને તમારા ભાઈને તિલક કરવાનુ ભૂલશો નહીં.
- ભાઈને તિલક કરતા સમયે માથું ઢાંકવા માટે રૂમાલ કે અન્ય કોઈ કપડું રાખો.
- ભાઈ બીજના દિવસે તમારે તમારા ભાઈ કે બહેન સાથે ક્યારેય ઝઘડો ન કરવો જોઈએ.
- ભાઈ બીજના દિવસે તમે તમારા ભાઈ પાસેથી જે પણ મેળવો છો, તમારે તેને પ્રેમથી સ્વીકારવું જોઈએ, ભૂલીને પણ તેનો અનાદર ન કરવો જોઈએ.
(અહીં આપેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને લોક માન્યતાઓ પર આધારિત છે, આના કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવ્યા છે.)