મુંબઈની પ્રતિષ્ઠિત ‘પ્રીમિયર પદ્મિની’, જે સ્થાનિક લોકોમાં ‘કાલી-પીલી’ ટેક્સીઓ તરીકે જાણીતી છે, શહેરમાં કૅબ્સની વય મર્યાદા 20 વર્ષ હોવાને કારણે, છ દાયકાની સેવા પછી 30 ઑક્ટોબરથી રસ્તાઓ પરથી હટાવવાની તૈયારીમાં છે. વર્ષ દાયકાઓ સુધી મુંબઈની છબીને સમર્થન આપતી ટેક્સીઓ માત્ર પરિવહનના માધ્યમથી વધુ હતી અને શહેરના દરેક પાસાઓ સાથે જોડાયેલી હતી.
સમાચાર એજન્સી દ્વારા પરિવહન વિભાગના એક અધિકારીને ટાંકવામાં આવ્યું હતું પીટીઆઈ કે છેલ્લી પ્રીમિયર પદ્મિની કાળી-પીળી ટેક્સી તરીકે 29 ઓક્ટોબર, 2003ના રોજ તારદેવ આરટીઓ ખાતે રજીસ્ટર કરવામાં આવી હતી, જે મુંબઈ શહેર પર અધિકારક્ષેત્ર ધરાવે છે. આ કાળી-પીળી ટેક્સીઓ નવા મોડલ અને એપ-આધારિત કેબ સેવાઓ માટે માર્ગ બનાવતી શહેરની શેરીઓમાં વિદાય આપે છે.
પ્રભાદેવીના રહેવાસી, અબ્દુલ કરીમ કારસેકર, જેઓ મુંબઈની છેલ્લી રજિસ્ટર્ડ પ્રીમિયર પદ્મિની ટેક્સી ધરાવે છે, જેની નોંધણી નંબર MH-01-JA-2556 છે. પીટીઆઈ“યે મુંબઈ કી શાન હૈ ઔર હમારી જાન હૈ” (તે મુંબઈનું ગૌરવ છે અને મારું જીવન છે).
આ પગલું પબ્લિક ટ્રાન્સપોર્ટર બૃહન્મુંબઈ ઇલેક્ટ્રિક સપ્લાય એન્ડ ટ્રાન્સપોર્ટ (BEST) ઉપક્રમની છેલ્લી આઇકોનિક ડબલ-ડેકર બસોને તેમના 15-વર્ષના કોડલ જીવનના અંતને કારણે સેવામાંથી બહાર કાઢવામાં આવ્યાના દિવસો પછી આવ્યું છે. અઠવાડિયામાં બે ઐતિહાસિક જાહેર વાહકોની નિવૃત્તિને પગલે મુંબઈવાસીઓ ભારે હૈયામાં પડી ગયા છે. કેટલાક લોકોએ તો ઓછામાં ઓછી એક પ્રીમિયર પદ્મિનીને રસ્તા પર કે મ્યુઝિયમમાં સાચવવાની માંગ પણ કરી છે.
મુંબઈ ટેક્સીમેન્સ યુનિયન, શહેરના સૌથી મોટા ટેક્સી ડ્રાઈવર યુનિયનોમાંના એક, એ થોડા વર્ષો પહેલા સરકારને ઓછામાં ઓછી એક કાલી-પીલી સાચવવા માટે અરજી કરી હતી, જો કે તેમના પ્રયત્નોને કોઈ સફળતા મળી ન હતી. તેમ પરેલના રહેવાસી અને કલા પ્રેમી પ્રદીપ પાલવે જણાવ્યું હતું પીટીઆઈ કે આજકાલ પ્રીમિયર પદ્મિની ટેક્સીઓ માત્ર મુંબઈમાં દિવાલો પરના ભીંતચિત્રોમાં જ જોઈ શકાય છે. “જો કે તે ધીમે ધીમે અદૃશ્ય થઈ ગયું છે, તેણે લોકોની કલ્પના અને હૃદયમાં એક સ્થાન જીતી લીધું છે”, તેમણે ઉમેર્યું.
ન્યૂઝ એજન્સી સાથેની વાતચીતમાં, મુંબઈ ટેક્સીમેન્સ યુનિયનના જનરલ સેક્રેટરી, એએલ ક્વાડ્રોસે યાદ કર્યું કે ટેક્સી તરીકે પ્રીમિયર પદ્મિનીની સફર 1964માં ‘ફિયાટ-1100 ડિલાઈટ’ મોડલથી શરૂ થઈ હતી, જે 1200 સીસીની શક્તિશાળી કાર હતી. – માઉન્ટ થયેલ ગિયર શિફ્ટર. તેણે કહ્યું કે તે પ્લાયમાઉથ, લેન્ડમાસ્ટર, ડોજ અને ફિયાટ 1100 જેવી મોટી ટેક્સીઓની સરખામણીમાં નાની હતી, જેને સ્થાનિક લોકો ‘ડુક્કર ફિયાટ’ તરીકે ઓળખે છે.
1970 ના દાયકામાં, સુપ્રસિદ્ધ ભારતીય રાણી પદ્મિની પછી, મોડેલને પ્રીમિયર પ્રેસિડેન્ટ તરીકે અને ત્યારબાદ પ્રીમિયર પદ્મિની તરીકેનું નામ આપવામાં આવ્યું હતું. “આ પછી, પ્રીમિયર ઓટોમોબાઈલ લિમિટ (PAL) દ્વારા ઉત્પાદિત કાર 2001 માં તેનું ઉત્પાદન બંધ ન થાય ત્યાં સુધી ક્યારેય નામ બદલાયું ન હતું”, ક્વાડ્રોસે ઉમેર્યું.
ઉત્પાદન બંધ થયા પછી લાંબા સમય સુધી કેટલાક 100-125 પ્રીમિયર પદ્મિની ટેક્સીઓ સ્પેરપાર્ટ્સની ઉપલબ્ધતાના અભાવે અથવા અન્ય કારણોસર અનરજિસ્ટર્ડ રહી.
યુનિયન લીડર જે હાલમાં 80ના દાયકામાં છે તેણે સમાચાર એજન્સીને જણાવ્યું પીટીઆઈ કે પ્રીમિયર પદ્મિનીનો નંબર 90ના દાયકામાં તેની ટોચ પર હતો, જો કે મહારાષ્ટ્ર સરકારે 2008માં કેબ માટે 25 વર્ષની વય મર્યાદા નક્કી કર્યા પછી તેમાંનો મોટો હિસ્સો રસ્તાઓ પરથી ઉતરી ગયો હતો. 2013માં, સરકારે તેને 20 વર્ષ સુધી નીચે લાવી . તેમના નાના કદ, ભરોસાપાત્ર એન્જિન, સરળ જાળવણી અને આરામદાયક ઈન્ટિરિયરને લીધે, પ્રીમિયર પદ્મિનિસ કેબીઓમાં લોકપ્રિય હતા.
આઇકોનિક ‘કાલી પીલીસ’ પણ મુંબઈના સાંસ્કૃતિક વારસાનો એક ભાગ બની ગઈ છે કારણ કે તેઓ ‘ટેક્સી નંબર 9211′, ખાલી-પીલી’ અને ‘આ અબ લૌટ ચલે’ સહિત અનેક બોલિવૂડ મૂવીઝમાં જોવા મળ્યા હતા.
મુંબઈની શેરીઓ પર હવે ડબલ ડેકર બસો નહીં
ઓક્ટોબરના પ્રથમ સપ્તાહમાં, આઇકોનિક ઓપન-ડેક ડબલ-ડેકર બસો, જેણે આઠ દાયકાથી વધુ સમય સુધી શહેરની શેરીઓમાં આકર્ષણ જમાવ્યું હતું, તેણે મુંબઈની ખળભળાટવાળી શેરીઓમાં તેમની અંતિમ યાત્રા કરી હતી.
બેસ્ટ વહીવટીતંત્રે 2008 પછી ડબલ-ડેકર બસો સામેલ કરવાનું બંધ કરી દીધું હતું, કારણ કે તેના સંચાલનના ઊંચા ખર્ચને કારણે. આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીથી, બેસ્ટે તેમને લીઝ પરની બેટરીથી ચાલતી લાલ અને કાળી ડબલ ડેકર બસો સાથે બદલવાની શરૂઆત કરી હતી. અત્યાર સુધીમાં આવી 25 જેટલી બસો દાખલ કરવામાં આવી છે.
આ બસો માત્ર વાહનવ્યવહારનું સાધન ન હતી પણ 1990ના દાયકાથી પ્રવાસીઓ માટે આકર્ષણનું કેન્દ્ર બની રહી હતી.
આઇકોનિક લાલ ડબલ-ડેકર બસોએ 1937માં મુંબઈની શેરીઓમાં પ્રવેશ કર્યો હતો, જે શહેરની ભાવનાનો પર્યાય બની ગયો હતો અને મુંબઈમાં સેટ થયેલા બોલિવૂડ ગીતોમાં પણ સ્થાન મેળવ્યું હતું. 1990 ના દાયકાની શરૂઆતમાં તેમના ગૌરવની ટોચ પર, BEST લગભગ 900 ડબલ-ડેકર બસોનો કાફલો ધરાવે છે. દુર્ભાગ્યે, તેમની સંખ્યા 90 ના દાયકાના મધ્ય પછી ઘટી ગઈ, મુખ્યત્વે ઊંચા સંચાલન ખર્ચને કારણે.