કર્ણાટકની હાઈકોર્ટે કહ્યું છે કે, સબ-રજિસ્ટ્રારને નોંધણી અધિનિયમ, 1908 હેઠળ ‘કેન્સલેશન ઑફ GPA’ના નામે બીજી ડીડ રજીસ્ટર કરીને રજિસ્ટર્ડ જનરલ પાવર ઑફ એટર્ની (GPA)ને રદ કરવાની કોઈ સત્તા નથી.
“જો કે રજિસ્ટ્રાર/સબ-રજિસ્ટ્રાર પાસે જરૂરી દસ્તાવેજો સાથે સબમિટ કરેલા દસ્તાવેજની નોંધણી કરવાથી દૂર રહેવાની કોઈ સત્તા નથી, પરંતુ રજિસ્ટ્રાર પહેલેથી જ નોંધાયેલ દસ્તાવેજને રદ કરવા માટે સક્ષમ નથી,” કોર્ટે કહ્યું.
કેસ પૃષ્ઠભૂમિ
ન્યાયાધીશ સચિન શંકર મગદુમે બાગલકોટની મધુમતી દ્વારા દાખલ કરાયેલી અરજીને ફગાવી દેતા આદેશ આપ્યો હતો, જે તેણી અને તેના પતિ દ્વારા તેના વ્યવસાયને નિયંત્રિત કરવા, આવકવેરો ચૂકવવા, ગીરવે રાખેલી મિલકતને રિડીમ કરવા માટે પતિની તરફેણમાં સંયુક્ત રીતે નોંધાયેલ જીપીએ રદ કરવા માંગતી હતી. પોતાના ફંડમાંથી બાકી ચૂકવણી કરીને, વગેરે.
અરજદારે બેલાગવીમાં સબ-રજિસ્ટ્રાર દ્વારા “GPA રદ કરવા” ના ખતની નોંધણી કરવાનો ઇનકાર કરીને અને તેણીને સક્ષમ સિવિલ કોર્ટનો સંપર્ક કરવા માટે પૂછતા સમર્થન પર પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો.
“ખત રદ કરવું એ કરારને રદ કરવા સમાન ગણી શકાય. રદ કરવાની ખત કરારને રદ કરવા સમાન છે. કરારની બાબતોમાં, રદ કરવા માટે શબ્દ રદ કરવા માટે વપરાય છે. અને તેથી, જ્યારે દસ્તાવેજનો અમલ કરનાર પક્ષકાર આ દસ્તાવેજને રદ કરવા માંગે છે, ત્યારે તેને ભારતીય કરાર અધિનિયમની કલમ 62 ના પ્રકાશમાં જોવાની જરૂર છે અને તેથી, રદ્દીકરણ દ્વિપક્ષીય રીતે થવું જોઈએ અને એકપક્ષીય રીતે નહીં,” કોર્ટે અવલોકન કર્યું.
અસરકારક ઉપાય
એકવાર વ્યાજ સાથે રજિસ્ટર્ડ GPA એક્ઝિક્યુટ થઈ જાય, કોર્ટે કહ્યું કે જે વ્યક્તિ આવા રજિસ્ટર્ડ દસ્તાવેજને રદ કરવા માંગે છે તેની પાસે કાયદા હેઠળ અસરકારક ઉપાય ઉપલબ્ધ છે, એટલે કે ચોક્કસ રાહત અધિનિયમની કલમ 31 હેઠળ રદ કરવા માટે.
“રજીસ્ટ્રેશન એક્ટ, 1908માં કોઈ સ્પષ્ટ જોગવાઈ નથી, જે રજીસ્ટ્રારને રજિસ્ટર્ડ દસ્તાવેજને રિકોલ કરવાની સત્તા આપે છે. તે સમાન કાયદો છે કે નોંધણી રદ કરવાની સત્તા એ એક મહત્વપૂર્ણ બાબત છે. તેથી, તે વતી કોઈપણ સ્પષ્ટ જોગવાઈની ગેરહાજરીમાં, એવું માનવા માટે ખુલ્લું નથી કે સબ-રજિસ્ટ્રાર પ્રશ્નમાં GPA ની નોંધણી રદ કરવા સક્ષમ છે,” કોર્ટે કહ્યું.