એવા સમયે જ્યારે ભારત સરકારે કૃષિ 4.0 માં સંક્રમણને ઝડપી બનાવવા માટે ‘ડિજિટલ એગ્રીકલ્ચર’ માટે એક વિઝન તૈયાર કર્યું છે, ઓડિશા પહેલાથી જ જમીન પર પરિવર્તનકારી પરિણામો હાંસલ કરી ચૂક્યા છે, લાભ ઉઠાવીને ટેકનોલોજી. રાજ્ય સરકારે તાજેતરમાં તૈનાત ‘ક્રોપ ઍનલિટિક્સખેડૂતોના સશક્તિકરણ અને રાજ્યમાં કૃષિ સુધારાને મજબૂત બનાવવાનો ઉકેલ. ઉકેલ એ વાસ્તવિક ખેડૂતોને ઓળખવા, બોગસ લાભાર્થીઓને બાકાત રાખવા, વાસ્તવિક ખેડૂતોને સરકારી લાભો આપવા, ઉપજ પેટર્ન, નોંધણીની વિસંગતતાઓ, પાક પેટર્ન અને પ્રાપ્તિની આગાહીઓ વગેરેનું વિશ્લેષણ કરવા માટે GIS અને સેટેલાઇટ ઇમેજરી અને પ્રોસેસિંગ જેવી તકનીકોનો સંગમ છે.
ETGovernment સાથેની એક વિશિષ્ટ મુલાકાતમાં, મનોજ કુમાર મિશ્રાસેક્રેટરી, ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને આઈટી, ઓડિશા સરકાર, ખેડૂતોને સશક્ત બનાવવા માટે ‘ક્રોપ એનાલિટિક્સ’ ના ડિજિટલ એકીકરણ અને તકનીકી હસ્તક્ષેપ વિશે તેમજ રાજ્ય સરકાર દ્વારા કૃષિ 4.0 લેન્ડસ્કેપમાં ફાર્મ ઈકોસિસ્ટમને ચલાવવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતી અન્ય વિવિધ ઉભરતી તકનીકો વિશે તેમના મંતવ્યો શેર કર્યા. રાજ્યમાં
સંપાદિત અવતરણો:
રાજ્યમાં કૃષિ નીતિ સુધારણામાં મદદ કરવા માટે રાજ્ય સરકાર દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલા ‘ક્રોપ એનાલિટિક્સ’ સોલ્યુશનના તકનીકી એકીકરણ અને હસ્તક્ષેપ શું છે?
જમીન પર જાહેર સેવાઓને અસરકારક રીતે પહોંચાડવા માટે ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરવામાં ઓડિશા અગ્રણી રાજ્યોમાં સ્થાન ધરાવે છે. કૃષિમાં પણ, અમે ફાર્મ-ટુ-પ્લેટ વેલ્યુ ચેઇનને સુવ્યવસ્થિત કરવા માટે ટેક્નોલોજીની આગેવાની હેઠળના હસ્તક્ષેપોની શ્રેણી બહાર પાડી છે. અદ્યતન ઉકેલ કે જે અમે પ્રભાવશાળી પરિણામો માટે પરીક્ષણ અને અમલમાં મૂક્યું છે તે છે ક્રોપ એનાલિટિક્સ. આ સોલ્યુશન ડાંગરના ખેડૂતો અને જે પ્લોટ પર વાસ્તવમાં પાક ઉગાડવામાં આવ્યો છે તેના પર ગ્રાઉન્ડ-ટ્રુથ ઇન્ટેલિજન્સ મેળવવા માટે વિઝ્યુલાઇઝેશનની શક્તિ સાથે GIS અને સેટેલાઇટ ઇમેજરી અને પ્રોસેસિંગ જેવી તકનીકોના બંડલનો ઉપયોગ કરે છે.
ક્રોપ એનાલિટિક્સ સોલ્યુશનનો ઉદ્દેશ્ય બોગસ ખેડૂતો અને પ્લોટને શોધી કાઢવાનો છે અને એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે માત્ર સાચા ખેડૂતો જ MSP લાભો મેળવે. ઓડિશા સ્ટેટ એપ્લીકેશન સેન્ટર (ORSAC), રાજ્યની માલિકીની એજન્સીએ જમીન પરની વિસંગતતાઓને દૂર કરવાનો પડકાર લીધો. ડાંગરના ખેતરોના રાજ્યવ્યાપી સેટેલાઇટ ઇમેજ વિશ્લેષણમાં 1.02 લાખ શંકાસ્પદ ખેડૂતો મળ્યા છે, જે 2.58 લાખના કુલ મેપ કરેલા ખેડૂત આધારના 40 ટકાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. ડાંગરના કુલ 7.53 લાખ એકર વિસ્તારમાંથી 19 ટકા અથવા 1.37 લાખ એકર શંકાસ્પદ વિસ્તાર હોવાનું જણાયું હતું જ્યાં કોઈ ડાંગર ઉગાડવામાં આવ્યું ન હતું. ઉગાડવામાં આવેલા ડાંગરમાં ખોટી રિપોર્ટિંગ રૂ. 654.60 કરોડ (2 જૂન, 2022 સુધીમાં) એક્સ્ટ્રાપોલેટેડ છે.
આ સિસ્ટમને ભુલેખ, રાજ્યના જમીન રેકોર્ડ ડેટાબેઝ અને ડાંગર પ્રાપ્તિ ઓટોમેશન (PPAS) સાથે જમીન અને ખેડૂતોની વિગતોને પ્રમાણિત કરવા માટે સંકલિત કરવામાં આવી છે. ભુલેખ પરના સંકલિત કેડસ્ટ્રલ નકશાઓ ક્ષેત્રની ચકાસણી માટે ખોટી રીતે અહેવાલ કરાયેલ જમીન સ્થાનને ઓળખવામાં સિસ્ટમને મદદ કરે છે. ઓન-ફીલ્ડ વેરિફિકેશન દરમિયાન, કેમેરા હોકાયંત્ર પ્લોટ પર ફિલ્ડ અધિકારીઓની હાજરી સુનિશ્ચિત કરવા માટે એકીકરણનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. અમે ખેડૂતોના ડેટાનું પૃથ્થકરણ કરવા અને શંકાસ્પદ ખેતી કરનારાઓની યાદીને એકત્ર કરવા માટે લેગસી ડેટાસેટ્સ પર એનાલિટિક્સ લાગુ કર્યું છે જે ઇમેજ એનાલિસિસ ટેક્નોલોજી સાથે વધુ માન્ય છે. ડાંગરના પાકની માન્યતા રિમોટ સેન્સિંગ ઈમેજ એનાલિસિસ ટેક્નોલોજીથી કરવામાં આવી છે.
ફિલ્ડ અધિકારીઓ દ્વારા વધુ ચાલાકીથી સિસ્ટમને પ્રતિબંધિત કરવા માટે, એઆઈ-આધારિત મોબાઇલ એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. એપ જાણ કરાયેલા પ્લોટના જીઓ-ફેન્સ્ડ વિસ્તારના ફોટોગ્રાફ્સ લઈને ડાંગરના પાકને માન્ય કરે છે.
ડિજિટલ એકીકરણ ઉપરાંત, રાજ્ય સરકાર વાસ્તવિક ખેડૂતોને તમામ સરકારી લાભો આપવા અને તેમની પાસેથી સીધા ડાંગરની ખરીદી કરવાના ઉદ્દેશ્યો સાથે ઉકેલને સમર્થન આપવા માટે ડેટાનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરી રહી છે?
એન્ડ-ટુ-એન્ડ ડિજિટલ એકીકરણ અને ક્રોપ એનાલિટિક્સ જેવા પરિવર્તનશીલ ઉકેલોના ઉપયોગ પછી, અમને ડાંગરના પ્લોટ અને ડાંગરની ખેતીની માત્રાનું સ્પષ્ટ ચિત્ર મળ્યું છે. ખેડૂત વેચી શકે તેવા સરપ્લસ ડાંગરનો ચોક્કસ અંદાજ કાઢવા માટે અમે સુસજ્જ છીએ. આનાથી સરકારી સત્તાવાળાઓ માત્ર સાચા ડાંગર ખેડૂતોને MSP લાભો આપવા સક્ષમ બનાવે છે કારણ કે તેમની ઓળખાણ ચકાસવામાં આવી છે.
ક્રોપ એનાલિટિક્સ, તેના સંપૂર્ણ ગ્રાઉન્ડ ટ્રુથ ડેટાની શોધ સાથે, અમને પ્રાપ્તિ પડકારોનો વધુ સારી રીતે સામનો કરવામાં મદદ કરી છે. તે અમારા 5T ગવર્નન્સ પેરાડાઈમ સાથે સંરેખિત છે જ્યાં ટેકનોલોજી પારદર્શિતા સાથે સમય-બાઉન્ડ પરિણામો આપે છે. ઓડિશા એક આકર્ષક ઉદાહરણ આપે છે કે શા માટે રાજ્યોને ડિજિટલ એકીકરણથી આગળ વધવાની જરૂર છે અને વાસ્તવિક ખેડૂતોના લાભ માટે આંતરદૃષ્ટિને અનલૉક કરવા માટે ફિલ્ડ-લેવલ ડેટા એકત્રિત કરવાની જરૂર છે. અમે માનીએ છીએ કે લેગસી ડેટાસેટ્સ સાથે વિઝ્યુઅલ એનાલિટિક્સને એકીકૃત કરવાથી અમને છેલ્લા માઇલ ડિલિવરી માટે વધુ સારા ફાર્મ સેક્ટર હસ્તક્ષેપ બનાવવામાં મદદ મળી શકે છે.
કેવી રીતે ઉકેલ ખેતરો અને ખેડૂતોની અંત-થી-એન્ડ દૃશ્યતા માટે સમગ્ર એકીકરણને મજબૂત બનાવે છે?
ક્રોપ ઍનલિટિક્સ જેવા ટેક્નૉલૉજી-સશસ્ત્ર ઉકેલોનો અવકાશ ક્ષેત્ર-સ્તરની વિસંગતતાઓને શોધવામાં વિરામ લેતો નથી. જ્યારે અસરકારક રીતે ઉપયોગ કરવામાં આવે ત્યારે, ટેક્નોલોજી સરકારોને સાચા ખેડૂતોને પુરસ્કાર આપવામાં, બોગસ લાભાર્થીઓને બાકાત રાખવામાં અને MSP (લઘુત્તમ સમર્થન કિંમત) યોજનાની અસરકારકતાને મજબૂત કરવામાં મદદ કરી શકે છે. આજે, ઘણા રાજ્યો પાકની ખરીદીના મોટા પડકારનો સામનો કરી રહ્યા છે. અને પાક પ્રાપ્તિની સમસ્યા ડિજિટલ એકીકરણ સાથે સમાપ્ત થતી નથી. રેકર્ડ પર દર્શાવેલ જમીનની સ્થિતિ અને જમીન પર તેની વાસ્તવિક માલિકી વચ્ચે વિસંગતતાઓ હોઈ શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, કાગળ/રેકર્ડ પર જંગલની જમીનનો એક ભાગ ખેતીની જમીન તરીકે નોંધાયેલ હોઈ શકે છે. આ મિસમેચ મેનીપ્યુલેશન માટે જગ્યા આપે છે. કોઈપણ વેપારી અથવા મધ્યસ્થી પાકને વધાર્યા વિના વેચી શકે છે અને MSP લાભો મેળવી શકે છે જ્યારે વાસ્તવિક ખેડૂત વંચિત હોય છે. ઉપરાંત, જમીનમાલિક ખેડૂત અને જમીન વિહોણા શેરખેડનાર એમએસપી લાભો મેળવવા માટે જમીનના સમાન પાર્સલનો દાવો કરી શકે છે. આ વિસંગતતાઓ જમીનના ડેટાના ક્ષેત્ર-સ્તરની ચકાસણી અને પ્રમાણીકરણની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકે છે.
પાક વિશ્લેષણ છેલ્લા ચાર સિઝનમાં ખેડૂતોની નોંધણીના વલણો, નવા ખેડૂતોની નોંધણી, ખેડૂતોના ડ્રોપ આઉટ અને જમીન માલિક ખેડૂતો અને જમીનવિહોણા શેરખેડનારાઓ દ્વારા નોંધાયેલા પ્લોટની સંખ્યા, જિલ્લાવાર અને ગ્રામ્ય સ્તરે ડેટા મેળવી શકે છે. મિલરો દ્વારા મેળવેલા પાક પરના નિર્ણાયક ડેટાને ટ્રૅક કરીને, એનાલિટિક્સ સોલ્યુશન્સ રાજ્યની પ્રાપ્તિ સત્તાવાળાઓને પાકની શોધક્ષમતા અને તેનું ઉત્પાદન કરતા ખેડૂતનું સચોટ ચિત્ર મેળવવામાં મદદ કરી શકે છે. તદુપરાંત, ચોક્કસ પાક વિશ્લેષણ રાજ્ય સત્તાવાળાઓને ખેતરો અને ખેડૂતોની અંત-થી-એન્ડ વિઝિબિલિટી રાખવા માટે સક્ષમ બનાવે છે.
ઓડિશા સરકારે MSP લાભો અને ખેત ક્ષેત્રના હસ્તક્ષેપ છેલ્લા માઈલ સુધી પહોંચે તેની ખાતરી કરવા માટે પ્રાપ્તિ ઓટોમેશનની પહેલ કરી છે. તેણે 14.93 લાખ ખેડૂતોનો ડેટાબેઝ બનાવ્યો છે જેમાં 51.97 લાખની ચકાસાયેલ જમીન વાવેતર છે અને 89.36 લાખ મેટ્રિક ટન ડાંગરનું ઉત્પાદન કર્યું છે. સમય-બાઉન્ડ પરિણામો પહોંચાડવા માટે પરિવર્તનને સક્ષમ કરતી ટેક્નોલોજી એ અમારા 5T (પારદર્શિતા, ટેક્નોલોજી, ટીમવર્ક, સમય પરિવર્તન તરફ દોરી જાય છે) ગવર્નન્સ મોડલનો પાયાનો પથ્થર છે.
રાષ્ટ્રીય ખાદ્ય સુરક્ષા અધિનિયમને સમર્થન આપવા અને કૃષિ 4.0 ને વેગ આપવા રાજ્ય સરકાર દ્વારા અપનાવવામાં આવેલી અન્ય ઉભરતી તકનીકો અને પ્લેટફોર્મ્સ કઈ છે?
ફાર્મ ઇકોસિસ્ટમને એગ્રીકલ્ચર 4.0 લેન્ડસ્કેપ તરફ લઈ જવા માટે અત્યાધુનિક તકનીકો અપનાવવામાં ઓડિશા સરકાર પ્રારંભિક મૂવર્સ પૈકીની એક છે. રાજ્ય સરકારે ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને ખેડૂત જે જમીનમાં ખેતી કરે છે તેની ઓળખ કરવા અને વસ્તી વિષયક માહિતી મેળવવા માટે. PPAS એ રાજ્યમાં પ્રાપ્તિની પરિસ્થિતિમાં ક્રાંતિ લાવી છે. મજબુત ટેકની આગેવાનીવાળી પ્રણાલીએ સુનિશ્ચિત કર્યું છે કે MSP ચૂકવણી 24-72 કલાકમાં ખેડૂતોના ખાતામાં જમા થાય છે. PPAS બ્લોકચેન ટેક્નોલોજી સાથે સંકલિત છે જે સુરક્ષિત અને ટેમ્પર-પ્રૂફ વ્યવહારોની ખાતરી કરે છે.
ટેક્નોલોજી અને પારદર્શિતાના લગ્ને ખાદ્ય સુરક્ષામાં ઓડિશા માટે એક પરિવર્તનની વાર્તા બનાવી છે. જેમ તમે સારી રીતે જાણતા હશો, ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ વિભાગ દ્વારા રાષ્ટ્રીય ખાદ્ય સુરક્ષા અધિનિયમ (NFSA) માટે રાજ્ય રેન્કિંગ ઇન્ડેક્સમાં ઓડિશાને પ્રથમ ક્રમાંક આપવામાં આવ્યો હતો. યુનાઇટેડ નેશન્સ વર્લ્ડ ફૂડ પ્રોગ્રામ (WFP) જેનું મુખ્ય મથક રોમમાં છે તેણે તાજેતરમાં માનનીય સીએમ નવીન પટનાયકને આજીવિકા અને ખાદ્ય સુરક્ષાને મજબૂત કરવા માટે ઓડિશા દ્વારા કરવામાં આવેલી પરિવર્તનશીલ પ્રગતિને શેર કરવા આમંત્રણ આપ્યું હતું, જેમાં હાંસિયામાં ધકેલાયેલા સમુદાયો અને મહિલાઓ પર વિશેષ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું હતું.
ઓડિશાને NFSA રેન્કિંગમાં ટોચ પર પહોંચાડવામાં ટેક્નોલોજીએ મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. અમારી ડિજીટલાઇઝ્ડ પબ્લિક ડિસ્ટ્રિબ્યુશન સિસ્ટમ (PDS) એ વન-સ્ટોપ પ્લેટફોર્મ છે જે રાજ્યની PPAS, NFSA પોર્ટલ, SAP, વિતરણ સિસ્ટમ અને ઑનલાઇન બિલિંગ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ સાથે ચલાવવા માટે સંકલિત મોડને સક્ષમ કરે છે. તે વાજબી ભાવની દુકાનો (FPS)/સંસ્થાઓ દ્વારા અનાજ ઉપાડવા માટે ઑનલાઇન ડિપોઝિટ અને FPS પોઈન્ટ્સથી સ્વીકૃતિ પુષ્ટિની સુવિધા આપે છે. આ સિસ્ટમમાં રાજ્યભરમાં અનાજ ઉપાડવાની યોજનાનું ઓનલાઈન સંચાલન જેવી ઘણી વિશિષ્ટ સુવિધાઓ છે જેમાં ‘વન નેશન વન રેશન કાર્ડ (ONORC)’ યોજના, મોબાઈલ એપ આધારિત સ્ટોક વેરિફિકેશન અને ગોડાઉન પર અધિકૃત અધિકારીઓ દ્વારા નિરીક્ષણ, હાઈપર લેજર બ્લોકચેન આધારિત સોલ્યુશનનો સમાવેશ થાય છે. જે મહત્વપૂર્ણ વ્યવહારોને સુરક્ષિત કરે છે અને ચેડાં અટકાવે છે, આમ ચોખા અને QR કોડ આધારિત હિલચાલને ટ્રેસ કરવા માટે સાંકળ બનાવે છે ગની બેગ મોનીટરીંગ મિલરથી ડેપો અને ડેપોથી FPS પોઇન્ટ સુધી. જ્યારે તમે ખાદ્ય-સુરક્ષિત વિશ્વ માટે ટેક્નોલોજી વિશે વિચારો છો, ત્યારે અમે શૂન્ય ભૂખમરો સમાજ હાંસલ કરવા માટે સીમાઓને આગળ ધપાવી છે. ફૂડ સિક્યોર ઓડિશા તરફની અમારી પ્રગતિની યુનાઈટેડ નેશન્સ વર્લ્ડ ફૂડ પ્રોગ્રામ દ્વારા યોગ્ય રીતે પ્રશંસા કરવામાં આવી છે જ્યારે માનનીય મુખ્યમંત્રીને અમારી પરિવર્તન યાત્રા શેર કરવા માટે UNFPA મુખ્યાલયમાં આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું.