ફ્યુઅલ ડ્યુટી કટ ઓફસેટ કરવા અને એકંદર કલેક્શન વધારવા માટે નવા કર ફેરફારો: રિપોર્ટ

ઇંધણ પર ડ્યુટી કટ ઓફસેટ કરવા માટે કર ફેરફારો; બજેટ ટાર્ગેટ કરતાં ટેક્સ મોપ-અપને વેગ આપો: રિપોર્ટ

મુંબઈઃ

આયાત ડ્યુટીમાં ફેરફાર અને ઈંધણની નિકાસ પરનો વિન્ડફોલ ટેક્સ ઈંધણ પરના ડ્યુટી કટને સરભર કરશે અને ચાલુ નાણાકીય વર્ષના બજેટ લક્ષ્યાંક કરતાં એકંદર ટેક્સ કલેક્શન વધીને રૂ. 20.70 લાખ કરોડ થશે, એમ એક અહેવાલમાં જણાવાયું છે.

બજેટમાં એકંદરે રૂ. 19.35 લાખ કરોડ કરવેરાની વસૂલાતનો અંદાજ મૂકવામાં આવ્યો છે. પરંતુ જોતાં, અમુક આયાત પરની કસ્ટમ્સ ડ્યુટીમાં આ ફેરફારો અને ઉચ્ચ ફુગાવા-સંચાલિત નજીવી જીડીપી વૃદ્ધિને લીધે સરકારને નાણાકીય વર્ષ 23 ના બજેટ કરતાં વધારાની રૂ. 1.35 લાખ કરોડની વધુ સારી કર આવક થશે.

ઇંધણ પર 21 મેના કરવેરા ઘટાડા પછી, સરકારે તેની આવકમાં સુધારો કરવા અને રાજકોષીય ખાધને કાબૂમાં રાખવા માટે અનેક રાજકોષીય નીતિના પગલાં જાહેર કર્યા છે.

સરકારે 21મી મેના રોજ પેટ્રોલ અને ડીઝલ પરની એક્સાઈઝ ડ્યૂટી અનુક્રમે રૂ. 8/લિટર અને રૂ.6/લિટર ઘટાડી હતી, પરંતુ 30મી જૂને તેણે સોના પરની આયાત જકાત 10.75 ટકાથી વધારીને 15 ટકા કરી હતી; પેટ્રોલ, ડીઝલ અને એવિએશન ટર્બાઇન ઇંધણ પર અનુક્રમે રૂ. 6/લીટર, રૂ. 13/લીટર અને રૂ. 6/લીટરની નિકાસ જકાત લાદવામાં આવી હતી.

તેણે ક્રૂડ ઓઈલના ઉત્પાદન પર રૂ. 23,250 ટનનો વિન્ડફોલ ટેક્સ પણ નાખ્યો હતો.

7.5 ટકા (FY23ના બજેટમાં અનુમાન મુજબ)ના ટેક્સ ટુ જીડીપી રેશિયો અને આ પગલાંથી વધારાની ચોખ્ખી આવક ધારીએ તો, FY23માં ટેક્સની આવક અંદાજિત રૂ. 19.35 લાખ કરોડની સામે રૂ. 20.70 લાખ કરોડ થઈ શકે છે.

આનો અર્થ એ થયો કે ઈન્ડિયા રેટિંગ્સ રિપોર્ટમાં કહેવાયું છે કે નાણાકીય વર્ષ 23માં બજેટ કરતાં રૂ. 1.35 લાખ કરોડની વધારાની ટેક્સ આવક થઈ છે.

એજન્સી, જોકે, કેન્દ્રીય જાહેર ક્ષેત્રના સાહસોમાંથી સંભવિત નીચા ડિવિડન્ડ અને નફાને કારણે બિન-કરવેરા આવક દબાણ હેઠળ રહેવાની અપેક્ષા રાખે છે. નાણાકીય વર્ષ 23 માં કર સિવાયની આવક રૂ. 2.69 લાખ કરોડનું બજેટ હતું, જે અગાઉના નાણાકીય વર્ષમાં રૂ. 3.48 લાખ કરોડ હતું.

ઉપરાંત, એલિવેટેડ ફુગાવાનો અર્થ થાય છે ઉચ્ચ નજીવી જીડીપી, જે સરકારને વધુ કર એકત્રિત કરવામાં મદદ કરશે.
તેવી જ રીતે, જાહેર ક્ષેત્રની ઓઇલ માર્કેટિંગ કંપનીઓને પેટ્રોલ અને ડીઝલના વેચાણ પર ભારે નુકસાન થઈ રહ્યું છે.

અંડર-રિકવરીના વર્તમાન દરે, તેમને આ નાણાકીય વર્ષમાં રૂ. 47,000 કરોડનું વળતર મળી શકે છે.

અંડર-રિકવરી ઓઇલ એન્ડ નેચરલ ગેસ કોર્પોરેશન અને ઓઇલ ઇન્ડિયા જેવા ક્રૂડ ઉત્પાદકોના માર્જિનને પણ અસર કરશે, જેના પરિણામે સરકારને ડિવિડન્ડની ચૂકવણી ઓછી થશે. અન્ય આવકને આંચકો આપનારી રિઝર્વ બેંક તરફથી અપેક્ષિત કરતાં ઓછી સરપ્લસ ટ્રાન્સફર હતી.

સેન્ટ્રલ બેંક તરફથી ચૂકવણી ગયા વર્ષના માત્ર 69.4 ટકા હતી.

એકંદરે, એજન્સીને અપેક્ષા છે કે બિન-કરવેરા આવક FY23 માટે અંદાજિત રકમ કરતાં લગભગ 5 ટકા ઓછી હશે.

જોકે, એજન્સી એવું માનતી નથી કે સરકારને FY23ના ડિવેસ્ટમેન્ટ રિસિપ્ટ્સનો ₹65,000 કરોડનો લક્ષ્યાંક હાંસલ કરવામાં વધુ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડશે કારણ કે તેણે એપ્રિલ-મેમાં પહેલેથી જ રૂ. 24,000 કરોડ એકત્ર કર્યા છે, જે FY23ના લક્ષ્યાંકના 37 ટકા છે.

ખર્ચના મોરચે, FY23માં ખાતરની સબસિડી પર નાણાકીય વર્ષ 23 માટેના બજેટ રૂ. 1.05 લાખ કરોડમાંથી વધારો થશે, જે નાણાકીય વર્ષ 22માં રૂ. 1.53 લાખ કરોડ હતો.

જોકે, ખાતરના વૈશ્વિક ભાવ FY23 ના Q1 માં 113.59 ટકા વધ્યા હતા જેની સામે સમગ્ર FY22 માં 57.44 ટકાનો વધારો થયો હતો. આ જંગી વધારો બાદ, સરકારે FY23માં ખાતર સબસિડીમાં રૂ. 1.1 લાખ કરોડનો વધારો કરીને રૂ. 2.15 લાખ કરોડ કર્યો હતો.

સરકારે એલપીજી સિલિન્ડર પરની સબસિડી પણ વધારીને રૂ. 6,100 કરોડ કરી છે.

આ તમામ પગલાં નાણાકીય વર્ષ 23 માં આવક ખર્ચમાં રૂ. 1.16 લાખ કરોડનો વધારો કરશે, જે નાણાકીય વર્ષ 22 માં રૂ. 32.01 લાખ કરોડના બજેટના રૂ. 31.94 લાખ કરોડની સામે કુલ ખર્ચ રૂ. 33.10 લાખ કરોડ પર લઈ જશે.

સુધારેલી આવકની આવક અને ખર્ચ સૂચવે છે કે સરકાર નાણાકીય વર્ષ 23 માં બજેટ કરતાં વધુ રૂ. 5,875 કરોડની આવક મેળવશે. પરિણામે, મહેસૂલ ખાધ અંદાજિત 3.84 ટકા કરતાં જીડીપીના આશરે 20 bps ઘટીને 3.65 ટકા થઈ જશે.

બીજી તરફ, જો સરકાર મૂડી ખર્ચમાં વધારો કરવા માટે મહેસૂલ ખાધમાં આ ઘટાડાનો ઉપયોગ કરે છે, તો મૂડીખર્ચ રૂ. 7.50 લાખ કરોડથી વધીને રૂ. 7.56 લાખ કરોડ થઈ જશે અને રાજકોષીય ખાધ જીડીપીના 6.4 લાખ કરોડ પર રહેશે.

આવી સ્થિતિમાં, કેપેક્સ/જીડીપી ગુણોત્તર 2.8 લાખ કરોડ હશે, જે નાણાકીય વર્ષ 23 માં ઉચ્ચ નજીવા જીડીપીને કારણે અંદાજિત 2.91 ટકા કરતાં ઓછો છે.

પરંતુ જો સરકાર મૂડીરોકાણમાં વધારો નહીં કરે, તો નાણાકીય ખાધ અને જીડીપી રેશિયો 30 bps ઘટીને 6.1 ટકા થઈ જશે, જે નાણાકીય વર્ષ 23 માં બજેટ 6.4 ટકા હતું.