નેનો યુરિયાથી ઓછા ખર્ચે વધુ ઉત્પાદન પ્રાપ્ત થાય છે. જ્યાં પહેલા યુરિયાની બોરીની જરૂર પડતી હતી ત્યાં હવે નેનો યુરિયાની નાની બોટલ કામ કરે છે. આ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીની અજાયબી છે. તો ચાલો આજે જાણીએ નેનો યુરિયા વિશે જે પાક માટે ખૂબ જ જરૂરી છે.
છબી ક્રેડિટ સ્ત્રોત: ફાઇલ ફોટો
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી (PM Narendra Modi)એ સોમવારે કેન્દ્રીય રસાયણ અને ખાતર મંત્રાલય હેઠળ 600 PM-કિસાન સમૃદ્ધિ કેન્દ્રો (PM-KSKs)નું ઉદ્ઘાટન કર્યું અને ભારત યુરિયા બેગ બ્રાન્ડ નામ હેઠળ ‘ખેડૂતો માટે એક રાષ્ટ્ર-એક ખાતર’ નામની ફ્લેગશિપ યોજના પણ શરૂ કરી. આ દરમિયાન તેમણે નેનો યુરિયા (નેનો યુરિયા)નો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે દેશ હવે ઝડપથી પ્રવાહી નેનો યુરિયા તરફ આગળ વધી રહ્યો છે. નેનો યુરિયાથી ઓછા ખર્ચે વધુ ઉત્પાદન પ્રાપ્ત થાય છે. જ્યાં પહેલા યુરિયાની બોરીની જરૂર પડતી હતી ત્યાં હવે નેનો યુરિયાની નાની બોટલ કામ કરે છે. આ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીની અજાયબી છે. તો ચાલો આજે જાણીએ નેનો યુરિયા વિશે જે પાક માટે ખૂબ જ જરૂરી છે.
પાકમાં નાઈટ્રોજનની ઉણપને પહોંચી વળવા ખેડૂતો યુરિયાનો ઉપયોગ કરે છે. પરંતુ અત્યાર સુધી યુરિયા સફેદ દાણાના રૂપમાં ઉપલબ્ધ હતું. ત્યારે નેનો યુરિયા એ પ્રવાહી સ્વરૂપમાં પરંપરાગત યુરિયાનો વિકલ્પ છે. તે છોડમાં નાઇટ્રોજન પુનઃસ્થાપિત કરીને પાકના વિકાસમાં મદદ કરે છે. તેમજ પાકની પોષક ગુણવત્તા અને ઉત્પાદકતામાં વધારો કરે છે.
ખાસ વાત એ છે કે નેનો યુરિયાનો ઉપયોગ પાણીમાં ભેળવીને છંટકાવ દ્વારા કરવામાં આવે છે. છંટકાવ માટે, 2-4 મિલી નેનો યુરિયા એક લિટર પાણીમાં ભેળવવામાં આવે છે. પાક નિષ્ણાતોના મતે નેનો યુરિયાનો છંટકાવ માત્ર બે વાર પાકમાં કરી શકાય છે. તેની વિશેષતા એ છે કે છંટકાવ કરતાની સાથે જ તમામ નાઈટ્રોજન સીધું પાંદડામાં જાય છે. તેથી તે પરંપરાગત યુરિયા કરતાં વધુ અસરકારક છે.
6 કરોડ નેનો યુરિયાની બોટલો તૈયાર કરવામાં આવશે
જો કિંમતની વાત કરીએ તો 500 ml નેનો યુરિયાની બોટલ 243 રૂપિયામાં આવી રહી છે. ત્યારે 45 કિલો પરંપરાગત યુરિયા બોરી સબસિડી પછી 253 રૂપિયામાં આવે છે. એક રિપોર્ટ અનુસાર, 1 ઓગસ્ટ, 2021થી નેનો યુરિયાની 327 કરોડ બોટલનું વેચાણ થયું છે. ત્યારે 2022-2023 માટે 6 કરોડ નેનો યુરિયાની બોટલો સ્ટોકમાં તૈયાર કરવામાં આવશે.
આપને જણાવી દઈએ કે નેનો લિક્વિડ યુરિયા લોન્ચ કરનાર ભારત પહેલો દેશ છે. તે ભારતીય ખેડૂત ખાતર સહકારી લિમિટેડ (IFFCO)દ્વારા મે 2021 માં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. અગાઉ, નેનો લિક્વિડ યુરિયાનું સમગ્ર દેશમાં 94 પાકોમાં 11,000 એગ્રીકલ્ચર ફીલ્ડ ટ્રાયલ (FFTs)પર પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. આ પછી સામાન્ય ખેડૂતોને આપવામાં આવી હતી.
સામાન્ય ખાતરનો વપરાશ 50 ટકા સુધી ઘટાડી શકે છે
મે મહિનામાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ મહાત્મા મંદિર ગાંધીનગર ખાતે સહકારથી સમૃદ્ધિ પર વિવિધ સહકારી સંસ્થાઓના આગેવાનોના સેમિનારને સંબોધતા નવા નેનો યુરિયા લિક્વિડ પ્લાન્ટનું વર્ચ્યુઅલ રીતે ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. આ દરમિયાન તેમણે કહ્યું હતું કે આ પ્લાન્ટ કાર્યરત થયા બાદ વિદેશો પર ભારતની ખાતર નિર્ભરતા ઓછી થશે. આ પ્લાન્ટમાં તૈયાર થયેલ નેનો યુરિયા ખેડૂતો માટે ખૂબ જ મદદરૂપ છે, જે સામાન્ય ખાતરના વપરાશમાં 50 ટકાનો ઘટાડો કરી શકે છે.
