હત્યાના થોડા કલાકો પહેલા આરોપી તરુણ મહતોએ પોતે ગામલોકોને કહ્યું હતું કે તે ‘માનવ બલિદાન’ (Human Sacrifice)આપવાની તૈયારી કરી રહ્યો છે. જો તેણે તેના થોડા કલાકો પછી જ કોઈની હત્યા કરી હોય, તો તેને માત્ર અફવા તરીકે કેવી રીતે છોડી શકાય?
રાંચીમાં દુર્ગા નવમી પર હત્યા. (પ્રતિકાત્મક ચિત્ર)
‘નરબલી’ ના ઈતિહાસ પર એક નજર નાખો તો સદીઓ જૂનાં પાનાંઓમાં નોંધાયેલા પુસ્તકો વાંચતી વખતે આંખો ઝાંખી પડવા લાગશે. આ દુષ્ટ પ્રથાના ભૂતકાળને તમે જેટલું ઉલટાવશો, તેટલું તે ડરામણી બનશે. “નરબલી”(માનવ બલિદાન) જેવી આ દુષ્ટ આત્માની વાર્તાઓ એવી નથી કે તે ફક્ત ભારતમાં જ જોવા અને સાંભળવામાં આવે. આવી વાર્તાઓ અવારનવાર ભારતની સીમા બહાર સાંભળવા અને જોવા મળે છે. સવાલ એ છે કે આજના શિક્ષિત સમાજમાં પણ આ દુષ્ટતાનો ‘નાશ’ કેમ નથી થઈ રહ્યો? પોતાના સુખ અને ઈચ્છાઓની પ્રાપ્તિમાં અંધ લોકો, છેવટે, આ “લોહિયાળ પ્રથા” આજે પણ શિક્ષિત સમાજને ચોરીછૂપીથી, પણ પોષવાથી “કલંકિત” કરતા કેમ અટકી નથી. કેમ આજે પણ આપણા સમાજમાં કર્ણાટકમાંથી ડરામણા “માનવ બલિદાન”ની સાચી વાર્તાઓ સાંભળવા મળે છે.
સહયોગી TV9 ભારતવર્ષે “નરબલી” વિશે વિશેષ શ્રેણી શરૂ કરી છે “માનવબલી અંધ વિશ્વાસ અથવા શિક્ષણ પરનો શ્રાપ.” ‘નરબલી’ને પ્રમોટ કરવાનો હેતુ બિલકુલ નથી પરંતુ ઈચ્છીએ છીએ કે આ કલંકિત પ્રથાને રોકવા માટે અભિયાન શરૂ કરવામાં આવે. જેથી કોઈએ પણ તેનો અમલ કરતા પહેલા સો વખત વિચાર કરવો જોઈએ. શ્રેણીના બીજા હપ્તામાં પ્રસ્તુત કથિત “માનવ બલિદાન” સાથે સંબંધિત એક સાચો ટુચકો છે, જેમાં ધર્મ અને કર્મના નામે એક વ્યક્તિની હત્યા કરવામાં આવી હતી. આ ઘટના ગયા વર્ષના ઓક્ટોબર મહિનાની છે.
ઝારખંડની રાજધાની રાંચીના તમાડ પોલીસ સ્ટેશન વિસ્તારમાં દુર્ગા નવમીના અવસર પર આ દુ:ખદ ઘટનાને અંજામ આપવામાં આવ્યો હતો. હું અહીં ઉલ્લેખ કરી રહ્યો છું તે ઘટનામાં હરાધન લોહરાની હત્યા થઈ હતી, જે “માનવ બલિદાન” ની ઘટના હોવાનો આરોપ છે. હરાધન લોહરાની તિક્ષ્ણ હથિયાર વડે હત્યા કરવામાં આવી હતી. આ ઘટના ગ્રામ્ય વિસ્તારમાં બની હતી. હત્યાની જાણ થતાં જ વિસ્તારમાં માનવ બલિદાનનો અવાજ આવ્યો હતો. શંકાના આધારે પોલીસ ઘટનાસ્થળે પહોંચી અને તરુણ મહતો નામના વ્યક્તિને કસ્ટડીમાં લીધો.
આ ઘટનાની શરૂઆત હરાધન લોહરા (પાછળથી હત્યા) અને તરુણ મહતો (જેમને માનવ બલિદાનના શંકાસ્પદ આરોપી તરીકે પોલીસે અટકાયતમાં કરી હતી) વચ્ચે દાંતણ કાપવાના મુદ્દે ઝઘડો થયો હતો. તે સમયે બંને એકબીજાને ધમકી આપી પોતપોતાના ઘરે ગયા હતા. જે બાદ તરુણ મહતોએ તક મળતા જ હરધન લોહરાના તીક્ષ્ણ હથિયાર વડે હુમલો કરી તેની હત્યા કરી નાખી હતી. તે દિવસે ઘટનાસ્થળે પહોંચેલી તમાડ પોલીસ સ્ટેશને આ ઘટનાને હત્યાની ઘટના ગણાવી હતી.
આ પછી પણ ગામમાં જે પ્રકારની ચર્ચાઓ સાંભળવા મળી હતી, તે માનવ બલિદાન તરફ સીધો ઈશારો કરતી હતી. વાસ્તવમાં માનવ બલિદાનની વાત હવામાં પણ આવી રહી ન હતી. હત્યાના થોડા કલાકો પહેલા, આરોપી તરુણ મહતોએ પોતે ગામલોકોને કહ્યું હતું કે તે “માનવ બલિદાન” આપવાની તૈયારી કરી રહ્યો છે. થોડા કલાકો પછી જો કોઈએ તરુણ મહતોની હત્યા કરી નાખી. તો તેને માત્ર અફવા તરીકે કેવી રીતે ફગાવી શકાય? અથવા અવગણી શકાય છે. તેના મૂળમાં પહોંચવાનું કામ પોલીસનું છે.
પોલીસ દ્વારા આની પાછળનો મોટાભાગનો તર્ક એ છે કે જો આપણે (પોલીસ) પોતે માનવ બલિદાન તરીકે બોલવાનું શરૂ કરીએ, તો આ દુષ્ટ પ્રથાને વધુ પ્રોત્સાહન મળશે. તેનો પ્રચાર કરવાની જરૂર નથી. સાવચેતી રાખવાની અને આવી ઘટનાઓને સમયસર અટકાવવાની જરૂર છે.