સેન્ટ્રલ ગ્રાઉન્ડ વોટર બોર્ડ (CGWB)ના અધ્યક્ષ એસ.કે. એમ્બાસ્ટે રવિવારે કેરળને ભૂગર્ભજળના સંસાધનોના વધુ પડતા શોષણ સામે સાવચેત રહેવા ચેતવણી આપી હતી.
ડૉ. એમ્બાસ્ટ કેરળિયમ 2023ની ઉજવણીના ભાગ રૂપે યોજાયેલા રાજ્યના જળ સંસાધન ક્ષેત્ર પરના સેમિનારમાં ‘સ્થાયી ભૂગર્ભજળ વ્યવસ્થાપન માટેના પડકારો અને તકો’ વિષય પર બોલી રહ્યા હતા.
આ ક્ષણે કેરળમાં તેના 152 બ્લોકમાંથી કોઈ પણ ‘ઓવર-એક્સપ્લોઈટેડ’ કેટેગરીમાં નથી. પરંતુ ત્રણ બ્લોક ‘ક્રિટીકલ’ અને 30, ‘સેમી-ક્રિટીકલ’ તરીકે સૂચિબદ્ધ છે. રાજ્યએ વધુ પડતા શોષણને રોકવા માટે ભવિષ્યની તૈયારીઓ બનાવવી જોઈએ, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું.
જ્યાં સુધી રાજ્યના ‘ડાયનેમિક ગ્રાઉન્ડ વોટર રિસોર્સિસ’નો સંબંધ છે, તમામ ઉપયોગો માટે નિષ્કર્ષણ હાલમાં 2.73 બિલિયન ક્યુબિક મીટર (BCM) છે. ભવિષ્યના ઉપયોગ માટે ઉપલબ્ધ ચોખ્ખું ભૂગર્ભજળ 2.18 BCM છે. કેરળ દ્વારા સામનો કરવામાં આવેલા પડકારોમાં મર્યાદિત ભૂગર્ભ જળ સંસાધન, તેના પર નિર્ભરતામાં વધારો, ઉચ્ચ પ્રદેશોમાં ખોદવામાં આવેલા કુવાઓ અને ઝરણાંઓ સુકાઈ જવા અને ખાણ અને રેતીની ખાણકામનો સમાવેશ થાય છે, ડૉ. એમ્બાસ્ટે જણાવ્યું હતું.
આંકડાકીય માહિતી દર્શાવે છે કે કેરળ ભવિષ્યમાં વધુ દુષ્કાળ જેવી પરિસ્થિતિનો સામનો કરે તેવી શક્યતા છે, એમ જાણીતા હાઇડ્રોલોજિસ્ટ ઇજે જેમ્સે જણાવ્યું હતું. તેઓ ‘વોટર રિસોર્સિસ મેનેજમેન્ટ-એ કેરળ પરિપ્રેક્ષ્ય’ થીમ પર બોલતા હતા. તેમણે દૂરના વિસ્તારોમાં પાણીનો પુરવઠો વિસ્તારવા અને રાજ્યના 70-બંધ જળાશયોને પીવાના પાણી પુરવઠા યોજનાઓ સાથે જોડવા માટે પગલાં લેવા હાકલ કરી હતી. તેમની રજૂઆતમાં, તેમણે કેરળ વોટર ઓથોરિટી અને કેરળ ગ્રામીણ પાણી પુરવઠા અને સ્વચ્છતા એજન્સી (જલાનિધિ)ની પાણી પુરવઠા યોજનાઓની કામગીરીની પુનઃવિચારણા કરવાની જરૂરિયાત પર પણ ભાર મૂક્યો હતો.
સુધીર કુમાર, ડાયરેક્ટર, નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ હાઇડ્રોલોજી, પશ્ચિમ ઘાટના સ્વાસ્થ્ય અને તેની જળવિજ્ઞાન પર અસર પ્રત્યે સંવેદનશીલ બનવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો. તેઓ દ્વીપકલ્પના ભારતના જળ સંસાધનોમાં પશ્ચિમ ઘાટના મહત્વ પર બોલી રહ્યા હતા. તેમણે નદીના તટપ્રદેશના મુખ્ય પાણીમાં ઝરણાના મેપિંગ અને મજબૂતીકરણની જરૂરિયાત પર પણ ભાર મૂક્યો હતો.
કેરળ તેના જળ સ્ત્રોતોનું રક્ષણ કરવા અને પાણી પુરવઠા યોજનાઓને સમયસર અને ટકાઉ રીતે અમલમાં મૂકવા પર ભાર મૂકી રહ્યું છે, જળ સંસાધન મંત્રી રોશી ઓગસ્ટિને, જેમણે સત્રની અધ્યક્ષતા કરી હતી, જણાવ્યું હતું.
એ.કે.ગોસાઇન, સિવિલ એન્જિનિયરિંગ વિભાગ, ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નોલોજી – દિલ્હી, ‘જળ સુરક્ષા અને ટકાઉ વિકાસ’ પર વાત કરી હતી. કે.પી. સુધીર, એક્ઝિક્યુટિવ વાઇસ-પ્રેસિડેન્ટ, કેરળ સ્ટેટ કાઉન્સિલ ફોર સાયન્સ, ટેક્નોલોજી અને એન્વાયર્નમેન્ટ (KSCSTE); સ્વપ્ના પનિકલ, વૈજ્ઞાનિક, ભારતીય ઉષ્ણકટિબંધીય હવામાનશાસ્ત્ર સંસ્થા (IITM) અને મનોજ પી. સેમ્યુઅલ, સેન્ટર ફોર વોટર રિસોર્સીસ ડેવલપમેન્ટ એન્ડ મેનેજમેન્ટે પણ વક્તવ્ય આપ્યું હતું.
