પરિવર્તન એ પ્રકૃતિનો નિયમ છે. આપણી આંખો રોજેરોજ આ પરિવર્તનની સાક્ષી બને છે. મનુષ્યનો જન્મ, વૃદ્ધિ અને મૃત્યુ આ પરિવર્તનનું પ્રતિબિંબ છે. સૂર્ય-ચંદ્રનો ઉદય અને અસ્ત, પુષ્પો ખીલવા અને મરવા વગેરેની સાથે પ્રકૃતિમાં થતા પરિવર્તનો સાથે માણસે પોતાની ખુશી અને સગવડ માટે ઘણા કૃત્રિમ ફેરફારો પણ કર્યા છે.
વૈજ્ઞાનિક શોધથી વ્યક્તિ આકાશ અને સમુદ્રના ઊંડાણોને સ્પર્શ કરી શકે છે
વૈજ્ઞાનિક શોધના કારણે આજે વ્યક્તિ આકાશમાં સરળતાથી મુસાફરી કરી શકે છે. તે જ સરળતા સાથે તે સમુદ્રના ઊંડાણોને સ્પર્શ કરી શકે છે. જેમ વ્યક્તિ 10 સે.મી. દૂર બેઠેલી વ્યક્તિ સાથે સરળતાથી વાત કરી શકે છે. તેવી જ રીતે 10,000 કિ.મી. દૂર બેઠેલી વ્યક્તિ સાથે વાત કરવી સરળ છે.
વાસ્તવમાં આ ફેરફારો પાછળ માણસનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય જીવનમાં શાંતિથી જીવવાનો હતો. પરંતુ શું આજે માણસ ખરેખર શાંતિપૂર્ણ છે? આ ફેરફારોને કારણે ગતિશીલતા અને સુવિધાઓ વિશ્વમાં ઉમેરવામાં આવી. પરંતુ તેના પરિણામે સ્થિરતા અને શાંતિ પણ ખોવાઈ ગઈ.
બાહ્ય વસ્તુઓ, વર્તન, પર્યાવરણ અને પહેરવેશમાં પરિવર્તન જ ગતિ આપી છે
નોબેલ પારિતોષિક વિજેતા કવિ ટી. એસ. એલિયટ કહે છે કે અંતહીન શોધ, અનંત પ્રયોગ ગતિનું જ્ઞાન લાવે છે. પણ સ્થિરતાનું નહીં.સ્પષ્ટ છે કે બાહ્ય વસ્તુઓ, વર્તન, પર્યાવરણ અને પહેરવેશમાં પરિવર્તન માત્ર ગતિ આપી શકે પણ સ્થિરતા અને શાંતિ નહીં. જેઓ માત્ર બાહ્ય પરિવર્તનને જ સર્વસ્વ માને છે. તેમને ચેતવણી આપતા કબીરજી કહે છે કે
બાબી ફૂટે બાવરા સર્પ ન માર્યા જાઈ,
મૂર્ખ બાબી ન ડંસે સર્પ સબનકું ખાઈ.
તમે ભલે હજારો લાકડીઓ વડે સાપના બીલ પર પ્રહાર કરો. પરંતુ તે અંદર છુપાયેલા સાપને પણ આછું નહીં કરે. અહીં મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ઝેરી સાપનો નાશ કરવાનો હતો. પરંતુ માત્ર બાહ્ય અને ઉપરછલ્લા પ્રયત્નો જ તે હેતુ પૂરો કરી શકશે નહીં.
જ્યાં સુધી માણસ અંદરથી બદલાય નહીં ત્યાં સુધી બાહ્ય ફેરફારો તેના માટે નિરર્થક સાબિત થશે
તેથી સ્ટીફન પોએટ એ કહ્યું કે જ્યાં સુધી માણસ અંદરથી બદલાય નહીં ત્યાં સુધી બાહ્ય ફેરફારો તેના માટે નિરર્થક સાબિત થશે. વ્યક્તિનું આંતરિક પરિવર્તન એટલે તેની વિચારધારા અને ર્દષ્ટિકોણમાં પરિવર્તન. તેની વિચારસરણીમાં સાર્થક પરિવર્તન. હા, શાંતિ એ મનુષ્યનું આંતરિક પરિબળ છે. તેથી આંતરિક શાંતિ માટે આંતરિક પરિવર્તન આવશ્યક છે.
સમાન શૈક્ષણિક અને બૌદ્ધિક લાયકાત ધરાવતા બે મિત્રોમાંથી એકનો પગાર અચાનક વધી જાય તો બીજા મિત્રને કેવો બદલાવ શાંતિ આપશે? પગાર વધારીને કે અમુક નક્કર આંતરિક સમજ અપનાવીને? તે સ્પષ્ટ છે કે પ્રથમ ફેરફાર ન તો કાયમી છે અને ન તો તેના નિયંત્રણ હેઠળ છે. આ સિવાય આ પરિવર્તનની કોઈ મર્યાદા નથી.
આજે મિત્રની પ્રગતિ જોઈને આવતીકાલે આપણે બીજી કોઈ પ્રતિકૂળતાને લીધે બેચેન થઈ જઈશું. તેથી જ્યારે પણ આપણે સુખ, સગવડ કે ઉકેલ જોઈતા હોઈએ ત્યારે બાહ્ય પહેરવેશ, વાતાવરણ, વર્તન, વ્યક્તિ કે વસ્તુમાં પરિવર્તન શરૂ કરવાને બદલે સૌપ્રથમ આપણી પોતાની વિચારસરણી અને સમજણમાં પરિવર્તન લાવવું જોઈએ.
આ મહાપુરુષોની વિશેષતા છે. સૌ માટે શાંતિનો અંતિમ ધ્યેય રાખીને તેમણે પોતાને ઘડ્યા હતા. આ લાગણી સાથે સંતવર્ય પ્રમુખસ્વામી મહારાજે જીવનભર પ્રવાસ કર્યો હતો. શિયાળો હોય કે ઉનાળો, વરસાદ હોય કે દુષ્કાળ, સ્વામીજી ઘરે ઘરે જતા હતા. સ્વામીજી 19/02/1975 ના રોજ ગુજરાતના આણંદ શહેરમાં હતા.
લોકોમાં સારા આચરણ અને ભગવાનની ભક્તિ કેળવવા માટે તેમનું શેરી-શેરી, ઘરે-ઘરે સંપર્ક અભિયાન વહેલી સવારથી જ શરૂ થયું હતું. એક ભક્ત સ્થાને ભોજન લીધું હતું. બપોરે પ્રમુખસ્વામી મહારાજ અને અન્ય સંતો-ભક્તો પણ પંક્તિમાં બેઠા હતા. ભોજનના વાસણોમાં વાનગીઓ પીરસવામાં આવી હતી.
પ્રાર્થના ચાલી રહી હતી કે અચાનક એક સજ્જન આવ્યા અને કહ્યું કે સ્વામીજી, મારું ઘર બાકી છે.પછી ત્યાં ઊભેલા સંચાલકે કહ્યું કે તમારું ઘર ગયું. હું સ્વામીજીને ત્યાં લઈ ગયો હતો. સ્વામીજીએ ત્યાં પ્રસાદભૂતના ફૂલો પણ ગોઠવ્યા છે.
સજ્જને કહ્યું કે પણ તે સમયે હું ઘરે ન હતો. તો ફરી આવો.
સમય, સંયોગ અને કારણ એ ત્રણેય રીતે પેલા સજ્જનની જીદ ખોટી હતી. સંચાલકોએ તેમની જીદ બદલવાની કોશિશ કરી.ત્યારબાદ સ્વામીજીએ પોતાનો અન્નકૂટ મુક્યો અને ઊભા થઈને કહ્યું કે ના, આપણે બદલવું પડશે. આપણે સમજવું પડશે.
બપોરે 2:30 વાગ્યે પણ સ્વામીજીએ તેમનું ભોજન સ્થગિત કર્યું અને સજ્જનને શાંત અને પ્રસન્ન કર્યા. તેમણે સામેની વ્યક્તિ નહીં પણ પોતાની જાતને બદલી નાખી અને ક્ષણભરમાં મામલો ઉકેલી નાખ્યો. આ રીતે આપણે પણ આપણા વિચારોમાં અર્થપૂર્ણ ફેરફારો કરીને પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિને શાંત કરી શકીએ છીએ.
તમારા શહેરમાંથી (અમદાવાદ)
ગુજરાતી સમાચાર નો ખજાનો એટલે News18 ગુજરાતી. ગુજરાત, દેશ વિદેશ, બોલીવુડ, સ્પોર્ટ્સ, બિઝનેસ, મનોરંજન સહિત વધુ સમાચાર વાંચો ન્યૂઝ18 ગુજરાતી પર
Tags: Ahmedabad news, Local 18, Pramukh Swami Maharaj Shatabdi Mahotsav