કેરળમાં ફટાકડાનું પ્રદર્શન.
કેરળ હાઈકોર્ટની ડિવિઝન બેન્ચે ધાર્મિક સ્થળોએ વિષમ કલાકોમાં ફટાકડા ફોડવા પર પ્રતિબંધ મૂકતા તેના અગાઉના આદેશમાં ફેરફાર કરીને તહેવારના ફટાકડા ઉદ્યોગમાં યથાવત સ્થિતિ પ્રવર્તી રહી છે. સિંગલ બેંચના આદેશમાં ફેરફાર કરતી વખતે, કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે, જ્યાં સુધી રાજ્ય સત્તાવાળાઓ સુપ્રીમ કોર્ટના અગાઉના ચુકાદાઓને આધિન, ચોક્કસ ધાર્મિક સ્થળોને મુક્તિ આપતા ચોક્કસ આદેશો પસાર ન કરે ત્યાં સુધી રાત્રે 10 વાગ્યાથી સવારે 6 વાગ્યાની વચ્ચે ફટાકડા ફોડવા પર પ્રતિબંધ રહેશે.
સર્વોચ્ચ અદાલતે પોતે અગાઉ અવલોકન કર્યું હતું કે રાત્રે 10 વાગ્યાથી સવારે 6 વાગ્યાની વચ્ચે ધ્વનિ ઉત્સર્જન કરતા ફટાકડા પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ રહેશે, જ્યારે એમ કહીને કે રંગ/પ્રકાશ ઉત્સર્જન કરતા ફટાકડા ફોડવા પર પ્રતિબંધ લાદવો જરૂરી નથી. જો કે અગાઉના ચુકાદાઓએ વિષમ કલાકોમાં ધ્વનિ ઉત્સર્જન કરતા ફટાકડાના ઉપયોગ પર સ્પષ્ટપણે પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો, તેમ છતાં તહેવારોનો ઉદ્યોગ, જે નિયમોના ભંગ માટે જાણીતો છે, તે વારંવાર દબાણ કરીને સત્તાધારીઓ પાસેથી પરવાનગી મેળવે છે.
એડવોકેટ એમ. જયસૂર્યા, ધાર્મિક વિદ્વાન અને અખિલ ભારતીય કિસાન મોરચાના ઉપાધ્યક્ષ, જેમણે 2000 થી 2008 દરમિયાન કેરળમાં ઉત્સવના ફટાકડા ઉદ્યોગ પર અભ્યાસ હાથ ધર્યો હતો, જણાવ્યું હતું કે તે સમયે આ ઉદ્યોગ ₹2,000 કરોડથી વધુ મૂલ્યનો અંદાજવામાં આવ્યો હતો અને 36,400 થી વધુ કેરળમાં વર્ષે તહેવારો. ઉદ્યોગ હવે બમણા કદથી વધી ગયો છે અને હવે સરકારોને લાઇનમાં લાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.
‘NRI રેમિટન્સ’
ઉત્સવના સ્થળો પર હાઇ-ઓક્ટેન ફટાકડાનું પ્રદર્શન દાયકાઓથી એક વિશાળ ચાહકને અનુસરી રહ્યું છે. જો કે ખ્રિસ્તી ચર્ચોએ આ પ્રથા પર લગામ લગાવવા માટે અગાઉ કેટલાક પ્રયાસો કર્યા હતા, તેમ છતાં કેરળમાં ઘણા સ્થળોએ આવા પ્રદર્શનો હજુ પણ લોકપ્રિય છે. શ્રી જયસૂર્યાએ જણાવ્યું હતું કે, “કેરળમાં NRI રેમિટન્સમાં થયેલા વધારાને અનુરૂપ મંદિરોમાં, પ્રદર્શન વર્ષોથી ઉન્માદપૂર્ણ પીચ પર પહોંચી ગયું છે.”
હેરિટેજ એનિમલ ટાસ્ક ફોર્સના સચિવ વી.કે. વેંકિતાચલમના જણાવ્યા અનુસાર, સંશોધિત ધ્વનિ પ્રદૂષણ (રેગ્યુલેશન એન્ડ કંટ્રોલ) નિયમો 2000, સ્પષ્ટપણે જણાવે છે કે રાજ્ય સરકાર કેલેન્ડર વર્ષમાં વધુમાં વધુ 15 દિવસ માટે માત્ર તહેવારો માટે જ છૂટ આપી શકે છે. રાજ્ય સરકાર દીપાવલી, નાતાલ, નવા વર્ષ, વિશુ અને થ્રિસુર પુરમના અવસર દરમિયાન બે કલાકના સમયગાળા માટે ફટાકડા ફોડવા માટે અલગ-અલગ આદેશો જારી કરી રહી છે, જેને કેરળમાં ‘બધા પૂરામોની માતા’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. શ્રી વેંકિતાચલમે જણાવ્યું હતું કે, હવે, રાજ્યએ જો તમામ ધાર્મિક સંસ્થાઓની અરજીઓનું મનોરંજન કરવું હોય તો તેને કડક માર્ગે ચાલવું પડશે.
